178 / 341
TBB Dergisi 2014 (113)
Hakan Sabri ÇELİKYAY
177
rulmuş olması, yukarıda değinilen Paris İlkeleri’nde sözü geçen “hu-
kuksal güvenceye bağlanmış olmak” ölçütü açısından önemlidir. An-
cak, toplam 12 maddeden ibaret olan kanunun yeterli bir hukuksal
düzenlemeye yer verdiği söylenemez.
Kanun 1. maddesinde, ulusal mevzuat yanında, uluslararası mev-
zuata da değinmekte, böylece uluslararası hukuktan kaynaklanan yü-
kümlülüklerin de yerine getirilmesinin hedeflendiği anlaşılmaktadır.
Ancak, aynı maddede “askeri ceza infaz kurumları ve tutukevlerine
ilişkin hükümler saklıdır” ibaresine yer verilmek suretiyle, bu ku-
rumların kanun kapsamı dışında tutulması, kanunun genel amacının
gerçekleşmesini sınırlamış olmaktadır ve bu yönü ile eleştiriye açıktır.
Ayrıca, kurulların görev alanlarının tanımlanması sırasında getirilen
bu istisna, yukarıda değinilen Paris İlkeleri’nde yer alan “yeterli yet-
kilerle donatılmış olma” ölçütüyle uyumlu olmadığı gibi, uluslararası
sözleşmelerle de uyumlu değildir. Gerçekten de, askeri ceza infaz ku-
rumları ve tutukevlerinin, askeri ceza ve infaz hukukundan kaynakla-
nan özel durumlarının bulunduğu kabul edilse bile, bu husus, anılan
kurumların kanunun kapsamından tamamen çıkarılmasının haklı bir
nedeni olamaz. Bu düzenleme, askeri ceza infaz kurumları ve tutu-
kevlerindeki işkence, kötü muamele vb. iddiaların izleme kurulları-
nın denetimi dışında bırakılmasına neden olacaktır. Ayrıca, kanunda,
hastanelerde ve adliyelerde bulunan ve “mahkûm koğuşu” olarak ad-
landırılan, tutuklu ve hükümlülerin bulunduğu alanların kanun kap-
samında olduğunu dair açık bir düzenleme de bulunmamaktadır. Bu
eksiklik de kurulların yeterli yetkiyle donatılmış olmaları ilkesi açı-
sından sakıncalıdır ve yukarıda değinilen uluslararası sözleşmelerle
uyumlu değildir. Anılan koğuşlar ceza infaz kurumları binalarının
dışında olmakla beraber, tutuklu ve hükümlülerin bulundukları alan-
lar olduklarından, kanun kapsamında olduklarının kabulü hatalı bir
yaklaşım olmayacaktır. Esasen, Kanun’un 1. maddesinde istisna olarak
sadece askeri ceza infaz kurumları ve tutukevlerinin sayılması da bu
kabulü desteklemektedir. Keza, Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevle-
ri Genel Müdürlüğü tarafından hazırlanan Ceza İnfaz Kurumları ve
nun uygulanmasına ilişkin olarak Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme
Kurulları Yönetmeliği hazırlanarak kanundan kısa bir süre sonra yürürlüğe gir-
miştir. RG. 07.08.2001, Sayı 24486.