TBB Dergisi 113. Sayı

Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları

172

aralıklarla ziyaret yapılmasına özellikle önem verilmektedir

. Komi-

te, bu tavsiyelerini ziyaret raporlarında da tekrarlamaktadır. Komite,

ziyaretleri gerçekleştirecek ulusal makamların bağımsız olmasını vur-

guladığı gibi, etkili ziyaret ölçütlerine de değinmektedir. Buna göre,

etkili ziyaretten söz edilebilmesi için ziyaretin “düzenli” ve “habersiz”

olarak gerçekleştirilmesi gerekir. Ancak, ziyaretlerin düzenli olması,

bunların rastgele aralıklarla yapılmasına engel değildir. Komite, ulu-

sal makamların yetkileri ve ziyaret yöntemi üzerinde de durmaktadır.

Bu bağlamda, ulusal makamların tüm tesisleri ziyaret etme, alıko-

nulan kişilerle özel görüşme, onların şikâyetlerini alma ve gerekirse

bununla ilgili olarak harekete geçme ve tavsiyede bulunma yetkileri

olmalıdır

. Avrupa İşkencenin Önlenmesi Komitesi’nin 2000 yılında

ülkemize yaptığı ziyaretler sonrasında yayınladığı raporda da, cezaevi

otoritelerinden bağımsız sivil toplum izleme kurullarının oluşturul-

ması önerilmektedir

Avrupa Konseyi tarafından yayınlanan cezaevleri ile ilgili tavsiye

kararları içeren

Avrupa Cezaevi Kuralları

’nda, mahpusların kişisel hak-

larının korunmasının, özellikle özgürlükten yoksunluk tedbirlerinin

infazının yasallığının adli bir makam veya mahpusları ziyaretle yet-

kili ve cezaevi idaresine ait olmayan şekilde oluşturulmuş bir organ

tarafından ulusal kurallara uygun olarak yapılacak denetimlerle sağ-

lanabileceği vurgulanmıştır (Bölüm I, md.5)

Avrupa Cezaevi Kuralları

madde 93(1)’de hapsedilme koşulları ve mahpuslara uygulanan iyileş-

tirme faaliyetlerinin, raporları alenen açıklanacak bağımsız bir kurul

veya kurullar tarafından denetlenmesi gerektiği vurgulanmaktadır.

Ayrıca, madde 93(2)’de bu tür bağımsız izleme kurullarının hukuken

cezaevlerini denetleme konusunda yetkili olan uluslararası kuruluş-

larla işbirliğine teşvik edilmesi de istenmektedir. Avrupa İşkenceyi

CPT Standartları, CPT Genel Raporu, 2002, Temel Bölümler, II. Hapis, s.19, par.54.

Alıkoyma Yerlerine Ulusal Seviyede Ziyaretler: Avrupa İşkenceyi Önleme Komi-

tesinin Seçmeli Protokol Işığında Tavsiyeleri,

userfiles/file/CPT%20ve%20secmeli%20protokol.pdf, Erişim Tarihi 14.02.2014.

CPT-45 rumuzlu ve 16-24 Temmuz 2000 tarihli raporu hakkında bkz. Ceza İnfaz

Kurumları ve Tutukevleri İzleme Kurulları 2007 Yılı Faaliyet Raporu, T.C. Adalet

Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü, Ankara, 2007, s. 3 (Bu ve bun-

dan sonraki yıllara ait raporlar, yıl belirtilmek suretiyle, aşağıda kısaca “Faaliyet

Raporu” olarak anılacaktır).

Avrupa Cezaevi Kuralları, R 87-3, 1987. Bu kuralların Türkçe metni için bkz. Meh-

met Semih Gemalmaz, İşkence Yasağına İlişkin Ulusalüstü Belgeler, s. 230-249.