242 / 497
TBB Dergisi 2014 (114)
Nesibe KURT KONCA
241
tirilmesini temin eder
4
. Hak arama süreci tebligat ile başlar ve tebligat
ile sona erer. Ayrıca, tebligatın kısa sürede yapılması, yargılamanın
makul sürede
5
tamamlanmasını sağlar
6
. Ülkemizde, yargılama süre-
lerinin uzun olmasının temel sebeplerinden biri tebligat işlemlerinin
kısa süre tamamlanamamasıdır
7
. Tebligat giderleri de yargılamada
önemli gider kalemlerindendir. Tebligat, usul ekonomisi ilkesi (AY. m.
141,son) ile de yakın ilişki içerisindedir.
Tebligatın ulaştırılması ve yapılabilmesi, devletin egemenlik gü-
cünün bir tezahürüdür
8
. Bir devletin, topraklarında yaşayan insanlara
tebligat yapamaması, devlet egemenliğine ilişkin şüphelerin oluşma-
sına yol açar. Ülkemizde tebligatın yapılamadığı bir coğrafi alan bu-
lunmamaktadır. Ancak, muhatabın adresinin doğru bir şekilde belir-
lenmesine ilişkin güçlükler yaşanmaktadır. Bu bağlamda, 5490 sayılı
Nüfus Hizmetleri Kanunu
9
(NHK.) ile benimsenen Merkezî Nüfus
İdaresi Sistemi (MERNİS) ile bu kapsamda oluşturulan Adres Kayıt
Sistemi’nde (AKS) bulunan yerleşim yeri adreslerinin güncel ve doğ-
ru olması gerekmektedir. Muhatabın adres kayıt sisteminde bulunan
yerleşim yeri adresinin gerçeğe uygun olmaması, hukukî dinlenilme
hakkının gerçekleşmesine engel olmaktadır. Muhatabın adres kayıt
sisteminde yerleşim yeri adresinin bulunmaması ve adresinin meçhul
olması, ilanen tebligat yapılmasına yol açmaktadır. İlanen tebligat ise,
yargılama giderlerini artırmakta ve zaman kaybına yol açmaktadır.
Merkezî Nüfus İdaresi Sistemi’nin amaçlandığı gibi çalışabilmesi için,
vatandaşların kimlik ve adres bilgilerini güncel ve gerçeğe uygun bir
suretle bildirmelerinin sağlanması gerekmektedir.
4
Muhammet Özekes, Medeni Usul Hukukunda Hukukî Dinlenilme Hakkı, Ankara
2003, s. 98; Hanağası/Özekes, s. 88; Pekcanıtez/Atalay/Özekes, s.167.
5
Makul sürede yargılama hakkının ihlali bakımından tebligat işlemlerinin önemine
ilişkin olarak Anayasa Mahkemesi’nin 2012/673 sayılı ve 19.12.2013 tarihli kararı
manidardır, bkz.
http://www.kararlar.anayasa.gov.tr/kararYeni.php?l=manage_karar&ref=show&action=karar&id=10000728&content= (07.03.2014).
6
Muşul, s. 9.
7
Kuru/Arslan/Yılmaz, s. 732; Ruhi, s. 18; Muşul, s. 15; Yılmaz/Çağlar, s. 7; Tanrı-
ver, Süha: “Hukuk Yargısında Etkinliğin Sağlanması İçin Alınması Gereken Ön-
lemler Üzerine”, AÜHFD, Y. 2000, C. 49, s. 75; Kavasoğlu, Abdurrahman: “Uygu-
lamada Tebligat Sorunları Nedeniyle Davaların Sürüncemede Kalması Sorununa
Çözüm Önerileri ve Mahalle Muhtarlıkları”, Toplumsal Güvenlik ve Yerel Siyaset
Dergisi, 2008 Nisan, S. 28, s. 92.
8
Hanağası/Özekes, s. 88.
9
RG. T. 29.04.2006 S. 26153.