297 / 497
Kamu Denetçiliği Kurumu ve Vergi Uyuşmazlıklarında Uygulaması
296
Fransa’da arabulucu, İspanya’da halk savunucusu, Avusturya’da hal-
kın avukatı, Portekiz’de adalet temsilcisi ve diğer ülkelerde de pek çok
farklı şekilde adlandırılmaktadır.
10
Kurum günümüzde, “zamanımı-
zın bir simgesi”
11
olarak nitelendirilmekte ve Avrupa Konseyi İstişari
Asamblesi tarafından da üyelerine, kendi ülkelerinde kurmaları ve
faydalanmaları tavsiye olunmaktadır.
12
Kamu denetçiliği kurumu, neredeyse her ülkede farklı şekilde
adlandırılsa da bu kullanımların hepsinin ortak noktası, bireylerin
temel haklarının korunması ve hukuk devleti ilkesini temel alan de-
mokratik bir kurum olmasıdır.
13
Bu amacı gerçekleştirebilmesi kamu
denetçisinin tarafsız ve bağımsız olmasına bağlıdır. Kamu denetçi-
si, uyuşmazlıkların çözümünde idareden de bireyden de bağımsız
üçüncü kişi konumundadır.
14
Bireylerin temel haklarının korunması
amacıyla idarenin denetimi mekanizması olarak oluşturulan bu ku-
rum, kuşkusuz ki idarenin ve yürütmenin tüm baskı ve etkilerinden
uzaklaştırılmalıdır. Aksi takdirde idarenin denetimi için getirilen bu
kurum, hiyerarşik denetim ya da vesayet denetiminden farklı olma-
yacaktır.
15
Kamu denetçisi, hataların düzeltilmesi ve tekrarlanmaması
doğrultusunda idareye yol gösterici ve idareyi ikna edici rol oynaya-
caktır.
16
Kamu denetçiliği kurumu, yukarıda da değinildiği gibi bi-
reylerin temel hak ve özgürlüklerinin korunması ve idarenin eylem,
işlem ve tutumlarının hukuka uygunluğunun sağlanması amacıyla
düzenlenmiş bir yoldur. Denetçilerin, bu amaçlar doğrultusunda
yaptığı incelemeler, yargının iş yükünün hafiflemesi, idari yönetimin
ve memurların iyileştirilmesi gibi olumlu sonuçlar da doğurmakta-
dır. Denetçilerin, ihlalleri gidermede rol oynaması idare ve bireyler
arasında güven ilişkisinin kurulması ve pekiştirilmesinde de fayda
sağlamaktadır.
10
Nuri Tortop, “Ombudsman Sistemi ve Çeşitli Ülkelerde Uygulanması”,
Amme
İdaresi Dergisi,
C. 1, S. 31, 1998, s. 4.
11
Oytan, s. 194.
12
Kestane, s. 129.
13
Eklundh, s. 462
14
Şengül, s. 127.
15
Erhürman, s. 89.
16
Şengül, s. 128.