303 / 497
Kamu Denetçiliği Kurumu ve Vergi Uyuşmazlıklarında Uygulaması
302
hak ve özgürlüklerine doğrudan dokunan yetkinin kullanımı oldu-
ğundan vergi ilişkisi süresince gerçekleştirilen idari işlemlerin dene-
timi hukuk devletinin gereklerindendir. Kamu denetçiliği kurumu,
yukarıda belirtilen önleyici ve caydırıcı etkisiyle mali idarenin iyileşti-
rilmesine katkı sağlayabilecektir.
Kamu kurumunun düzenleniş amacının temelinde idarenin ne-
den olduğu hak ihlallerini gidermek olduğundan ve vergilendirme
işlemleri de idari işlem niteliği taşıdığından, vergi uyuşmazlıkları
kamu denetçilerinin görevi kapsamına girmektedir. Vergilendirme
işlemleri çoğunlukla teknik ve karmaşık yapıda olduklarından kamu
denetçilerinin bu alanda donanımlı olmalarına ihtiyaç vardır. Bu
ihtiyacın karşılanması için kamu denetçilerinin, en az bir tanesinin
vergi hukuku alanında uzmanlaşmış olması ya da vergi uyuşmaz-
lıklarının çözümünde özel bir vergi denetçisi seçilmesi, başvuruların
hızlı ve sağlıklı sonuçlandırılması için düşünülebilecek alternatifler
arasındadır.
Kamu denetçiliği kurumu, uyuşmazlıkların mahkemeye gidilme-
den çözülmesine olanak sağlayan bir alternatif olduğundan idari yar-
gının yükünde azalma sağlaması beklenmektedir. Kurumdan yarar-
lanmanın ücretsiz olması, başvuru usulünün kolaylığı, sürecin hızlı
olması başvuruları arttırabilecek etkenlerdir. Bu sayede vergi mahke-
melerinin yükünün hafiflemesine de hizmet etmesi amaçlanmaktadır.
Vergi uyuşmazlıkları, bireylerin mali güçlerine yönelen işlemler-
den kaynaklandığından, bu uyuşmazlıkların çözümü için maliyetsiz
ve kolay bir yol oluşturulmasının yükümlüler tarafından olumlu kar-
şılanması muhtemeldir. Vergi uyuşmazlıkları gibi mali konularda,
uyuşmazlığın uzaması ile kayıplar da büyüyeceğinden kamu denet-
çiliği kurumu, uyuşmazlığın daha hızlı şekilde çözüme bağlanması
olasılığı sunduğundan tercih edilebilir bir alternatif oluşturmaktadır.
Fakat unutulmamalıdır ki yükümlüler bu yola ancak kamu denetçisi-
nin tarafsızlığına ve vergi uyuşmazlıkları konusunda bilgisine güven-
meleri halinde başvuracaklardır. Ve yine unutulmamalıdır ki kamu
denetçiliği, yargının yerine geçecek bir kurum olmayıp uyuşmazlığın
yargısal yollara başvurulmadan önce çözülebilmesini amaçlayan ve
yargı yolunu kapatmayan ihtiyari nitelikli bir uyuşmazlık çözüm yo-
ludur.