302 / 497
TBB Dergisi 2014 (114)
Zeynep MÜFTÜOĞLU HOŞ
301
III. BÖLÜM: VERGİ UYUŞMAZLIKLARI ÖZELİNDE KAMU
DENETÇİLİĞİ KURUMU
A. Kamu Denetçiliği Kurumunun Vergi Uyuşmazlıklarının
Çözümünde Rolü
Günümüzde vergilendirme işlemlerine dair mevzuat hızla değiş-
mektedir. Bu hızla artan ve değişen mevzuat karşısında bireylerin,
haklarından haberdar olamadığı; uyuşmazlık ve ihlallerin giderile-
mediği durumlarla karşılaşılabilmektedir. Zaten karmaşık ve teknik
olan mali konular, hızla artan ve sürekli değişen kanunlar, genel teb-
liğler ve benzeri mevzuatla daha da karmaşık hale gelmektedir. Bu
yoğunluk, idarenin hukuka aykırı işlemler tesis etmesine neden ola-
bilmektedir. Kamu denetçiliği kurumu, son düzenlemelerin ardından,
vergi mükelleflerinin haklarının vergi idaresinde ihlal edildiğini dü-
şünmesi durumunda başvurabileceği yollardan birisi haline gelmiştir.
Bu haliyle kamu denetçisi, usul hukukuna ve maddi hukuka ilişkin
aykırılıkları, hakkaniyete aykırı uygulamaları inceleme yetkisine sa-
hip olduğundan vergi mükellefinin haklarının korunması ile görevli
bir merci olarak işlev görebilecektir.
23
Vergi uyuşmazlıkları, uyuşmaz-
lığın uzaması durumunda kayıpların da artacağı mali konulardan ol-
duğundan, ilgililer sonuca mümkün olan en kısa zamanda ulaşma-
yı hedeflemektedirler. Kamu denetçiliği kurumu da sağlıklı işlemesi
halinde vergi uyuşmazlıklarının hızlı çözümü için başvurulabilecek
yollardan birisi olarak görünmektedir.
Kamu denetçisinin önleyici ve caydırıcı etkileri, idarenin de-
netlenmesine; kamu yönetiminin iyileştirilmesine katkı sunacaktır.
Kamu denetçisinin önleyici etkisi, idari personelin denetime tabi tutu-
lacağını bildiği için daha dikkatli davranmasını sağlamada; caydırıcı
etkisi, hukuka aykırı eylemde bulunmayı planlayan kamu görevlileri-
nin bu girişimden vazgeçmelerinde rol oynamaktadır.
24
Devletin mail
egemenliğine dayanarak kullandığı vergilendirme yetkisi,
25
bireylerin
23
Billur Yaltı, “Vergi Uyuşmazlıklarında Yeni Başvuru Yollarının Yargıya Etkisi:
Ombudsman Başvurusu ve Bireysel Başvuru”, Danıştay ve İdari Yargı Günü Sem-
pozyumu: 144. Yıl, Danıştay Yayınları No: 83, Ankara, 2012, s. 195.
24
Hayrettin Eren, “Ombudsman Kurumu”,
Atatürk Üniversitesi Erzincan Hukuk Fa-
kültesi Dergisi
, S. 4, C. 1-2), 2000, s. 93.
25
Mualla Öncel/Ahmet Kumrulu/ Nami Çağan, Vergi Hukuku, Gözden Geçiril-
miş, Değişiklikler İşlenmiş 22. Baskı, Ankara, 2013,s. 33.