320 / 497
TBB Dergisi 2014 (114)
Dilaver NİŞANCI
319
bürokratları görevden alarak yerlerine kendi yandaşlarını atamalarına
“patronaj” denmektedir. Türk siyasal sisteminin patronaj oluşmasına
izin verdiği şeklinde genel kabuller bulunmaktadır. Patronaj, kamu
bürokrasisinde partizanlığın artmasına neden olmakta, bu da kamu
görevlilerinin atanması ve yükselmesinde liyakat yerine yandaşlığı ön
plana çıkarmaktadır.
8
Siyasal yolsuzluklar yanında idari yolsuzluklar da yaygın olup,
bunun en büyük nedeni de devletin her şeyin üzerinde ve ötesinde
görülmesi ve bürokratın kendini devletin sahibi olarak görmesidir.
Diğer yandan bürokrasi iyi işlememekte, uygulanan ücret politikası
memurları rüşvet almaya yönlendirmektedir.
2.2.1.2. Hukuk Sisteminden Kaynaklanan Nedenler
Suçluların yakalanma olasılığının azlığı, cezaların yaptırım gü-
cünün zayıf olması ve adaletin geç işlemesi, rüşvet ve yolsuzlukların
artmasına yol açmaktadır.
2.2.1.3. Devletin Ekonomideki Ağırlıklı Rolü ve Kaynaklar
Üzerindeki Tasarrufu
Siyasal düzeyde ortaya çıkan yolsuzluklar, kamu harcamaları ile
doğrudan ilişkilidir. Seçim kazanmak için yapılan harcamaların bo-
yutu ve özellikle de bütçe içerisinde gösterilmeyen fonlar yolsuzlukla-
rın artmasındaki önemli etkenlerdendir.
Diğer taraftan özellikle seçim zamanlarında hazine arazileri oy-
tapu ikilemi içerisinde vatandaşa dağıtılmaktadır. Bu da seçim za-
manında tapu alınacağı beklentisi içerisinde seçim öncesi zamanda
gecekondulaşmayı ve hazine arazilerinin kaçak kullanımını teşvik
etmektedir.
Kamu kesiminde harcamalar ile ilgili en büyük sıkıntı ise, bürok-
ratların hesapsız ve kontrol dışı harcama alışkanlıklarıdır.
9
Ülkemizde yolsuzlukların büyük ölçüde teşvik mekanizmasından
8
Havva Çaha, “Türkiye’de Yolsuzluk: Yapısal Boyutlar ve Uygulama”,
Amme İda-
resi Dergisi,
C. 42, S. 1 (Mart 2009), s. 108.
9
Çaha, s. 113.