325 / 497
Yolsuzluk ve Yolsuzluğun Önlenmesine İlişkin Olarak OECD Rüşvetle Mücadele...
324
Türkiye, 2012 yılı CPI değerine göre 49 endeks değeriyle 176 ülke
arasında 54. sırada yer almaktadır ve ait olduğu ülke kategorisinde de
76 ülke arasında Çek Cumhuriyeti, Letonya, Malezya ile birlikte ilk
sıradadır”.
Rüşvet Ödeyenler Endeksi (Bribe Payers Index), dünyanın en zen-
gin ve ekonomik yönden etkili olan 28 ülkesinin şirketlerini yurtdı-
şında rüşvet verme ihtimaline göre sıralamaktadır. 30 ülkeden 3016 iş
adamına, 28 ülkenin (bu ülkelerin büyük çoğunluğu OECD üyesidir)
özel şirketleri arasından iş ilişkisi içinde bulundukları firmaların ne
sıklıkla rüşvet verdiği sorulmakta ve skorlar bu cevaplara dayanarak
belirlenmektedir (“sıfır” en kirli; “on” en temiz). Bribe Payers Index
2011 Raporu’nda: Hollanda ve İsviçre şirketleri en az rüşvet ödeyen
şirketler olurken, bu ülkeleri 3. sırada Belçika, 4. sırada Almanya ve
Japonya, 6. sırada Avustralya ve Kanada izlemektedir. Raporda Rus ve
Çin şirketlerinin dış ülkelere mal ve hizmet satarken büyük rakamlar-
la rüşvet vermekten kaçınmadığı vurgulanmaktadır. Türkiye 7,5 pu-
anla listenin 19. sırasında olup; Türkiye’den daha iyi durumda olan 18
ülke arasında Tayvan, Hindistan ve Brezilya bulunmaktadır.
21
Küresel Dürüstlük Örgütü (Global Integrity), Uluslararası Say-
damlık Örgütüyle (Transparency International) birlikte yolsuzlukla
mücadele ve etik değerler alanında dünyanın en önemli iki sivil toplum
kuruluşundan biridir. Merkezi Washington DC’de olan Global Integ-
rity, ülkelerin yolsuzlukla mücadele ve hesap verebilirlik mekanizma-
larını incelemektedir. 2010 Küresel Dürüstlük Raporunda Türkiye’nin
Genel Puanı (100 üzerinden) 68 (zayıf); Yasal Çerçeve Puanı 75 (orta) ve
Gerçek Uygulama Puanı 57 (çok zayıf) olarak yansımıştır.
22
Küresel Yolsuzluk Barometresi (Global Corruption Barometer)
2010 Raporu’nda, Türkiye’de en çok rüşvetin yüzde 29 ile polise verildi-
ği ifade edilmektedir. Genel tabloda Türkiye 6. sırada, ilk 5 ülkenin de
Avrupa’dan olmadığı düşünüldüğünde, Türkiye bu tabloyla Avrupa’da
ilk sırada yer almaktadır.
23
Raporda ayrıca Türkiye’de 11 sektörden üç
21
Bribe Payers Index 2011; Transparency International
http://www.transparency.
org/content/download/63863/1022714. Aktaran Gönülaçar, s. 7.
22
Global Integrity Report.
Integrity Scorecard Turkey 2010
http://www.globalinteg-
rity.org/report/Turkey/2010/scorecard. Aktaran Gönülaçar, s. 7-8.
23
“Avrupa’ nın rüşvet lideriyiz”
http://www.ntvmsnbc.com/id/25179056/#story
Continued . Aktaran Gönülaçar, s. 8.