323 / 497
Yolsuzluk ve Yolsuzluğun Önlenmesine İlişkin Olarak OECD Rüşvetle Mücadele...
322
3. YOLSUZLUĞA İLİŞKİN ULUSLARARASI PARAMETRELER
VE TÜRKİYE
Uluslararası Saydamlık Örgütü tarafından hazırlanan ve yıllık
olarak yayımlanan Yolsuzluk Algılama Endeksi
16
(Corruption Percep-
tion Index, CPI)
ve Dünya Bankası tarafından desteklenen endeksler,
bu konuda ülkelerle ve Türkiye ile ilgili bazı bilgiler vermektedir. Bu
endekslere göre yolsuzluk konusunda Türkiye, batı dünyasında değil
üçüncü dünya ülkeleri içinde yer almaktadır.
Uluslararası Saydamlık Örgütü tarafından 05.12.2012 tarihinde
yayımlanan “2012 Yılı Uluslararası Yolsuzluk Algılama Endeksi (CPI)”
raporuna göre;
17
“176 ülkenin endeks kapsamına dâhil edildiği CPI endeksinde, en-
deks değeri en yüksek olan Danimarka, Finlandiya ve Yeni Zelanda,
birinci sırada yer almıştır. Her üç ülke de 90 CPI skoruna
18
sahiptir.
Yolsuzluk algısı düşük olan ülkelerin, genel olarak sosyal ve eko-
nomik anlamda da düşük gelişmişlik düzeyine sahip olduğu söylene-
bilir.
8 CPI skoru ile Somali, Kuzey Kore ve Afganistan 176 ülke arasın-
da son sırada yer alan ülkeler olup; bu ülkelerden bir önceki sırada 13
CPI skoru ile Sudan yer almıştır.
Yolsuzluk algısı çok yüksek olan ülke kategorilerine geçildiğinde,
ülkelerin gelişmişlik seviyelerinin de yükseldiği söylenebilir.
Amerika Birleşik Devletleri (ABD), 73 CPI skoru ile 176 ülke içeri-
sinde 19. sırada yer almıştır.
Çek Cumhuriyeti, Letonya, Malezya ve Türkiye, 49 CPI skoruyla
176 ülke içinde 54. sırada yer almaktadır.
19
16
Örgüt’ ün kullandığı Yolsuzluğu Algılama Endeksi, yolsuzluğu değil yolsuzlu-
ğun algılanmasını ölçmekte olup kamu gücünün özel çıkarlar için kötüye kullanı-
mı, kamu işlemlerinin yürütülmesinde rüşvet alma, kamuya ait fonların zimmete
geçirilmesi üzerine yoğunlaşmaktadır.
17
Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (07.12.2012).
http://gen.tobb.org.tr/ggnot/images/bilgi_notu/566_U343YOLSUZ2012.pdf , s. 1.
18
2012 yılında TI tarafından hesaplanan CPI çalışmasında, “0” en düşük skor olan
“çok kirli”, 100 en yüksek skor olan çok temiz“ olmayı ifade etmektedir.
19
Türkiye 2010 yılı endeksinde 56. sırada iken; 2011 yılı endeksinde, Küba ve Le-
tonya ile birlikte 61. sırada yer almıştır. Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği (2011).