TBB Dergisi 114. Sayı

Yolsuzluk ve Yolsuzluğun Önlenmesine İlişkin Olarak OECD Rüşvetle Mücadele...

326

buna karşın “tavsiyelerin hiç birisi Türkiye tarafından tatmin edici şe-

kilde yerine getirilmemiştir”.

4. YOLSUZLUKLA MÜCADELENİN ULUSLARARASI BOYUTU

Yolsuzluğun oluşmasında birey tek başına etkili iken yolsuzluğu

bertaraf etmede bireyler tek başına yeterli olamazlar. Bunun nedeni

yolsuzluğun etkilerinin tüm topluma yayılması ve ortaya çıkardığı

maliyetin giderek artmasıdır. Yolsuzluğun etkilerinin ortadan kaldı-

rılması, toplumun tümünün gayreti ve kamu kaynakları ile maliyetin

karşılanması gerekliliğini doğurmaktadır. Aynı zamanda küresel-

leşme ile birlikte ülkeler arası iletişimin ve sermaye hareketliliğinin

artması yolsuzluk olgusunu uluslararası bir platforma taşımaktadır.

Yaşanan yolsuzlukların etkilerinin o ülkenin sınırlarını aşması bu so-

runların uluslararası bir mücadele ile çözülmesini gerektirmektedir.

Yolsuzlukla mücadele için oluşturulan uluslararası organizas-

yonlar politik, ekonomik veya kültürel amaçlarla; hükümetler arası

veya hükümet dışı şekillerde; iki taraflı ya da çok taraflı; bölgesel ya-

hut küresel olarak kurulabilirler. Ancak nasıl bir sınıflandırmaya tabi

tutulursa tutulsunlar, kendi örgüt yapıları içinde uluslararası hukuk

çerçevesinde yaptırımlara haiz sözleşme ve kararlar üretebilirler. Yol-

suzlukla etkin bir mücadele sağlamada bu örgütlerin konuya ilişkin

olarak ortaya koyacağı bağlayıcı metinler önemli bir rol üstlenir. Bu-

nun dışında, her uluslararası örgüt veya işbirliği çabası, uluslarara-

rüşveti verene verdiği rüşvetin tazminini ortadan kaldırmayı (ii) kanunu uygu-

layan uygulayıcılar dâhil herkese ön soruşturmanın başlamasından sonra “etkin

pişmanlık”ın kullanılması durumlarında cezadan muaf tutulmanın uygulanma-

dığını açıklamayı;

Vatandaş olmayanlar tarafından işlenen ancak, aynı zamanda, Türk vatanda

şı olan Türk kamu görevlilerinin veya Türk meclisleri üyelerinin dâhil olduğu

yolsuzluk suçları fiillerinin kovuşturulmasının Adalet Bakanının talebi üzerine

yapılabileceği (TCK 12. madde, 1. fıkra) şartının kaldırılmasını; ve (ii) yurt dışında

yabancılar tarafından işlenen fakat, aynı zamanda, Türk vatandaşı olan uluslara-

rası organizasyonların görevlilerini, uluslararası parlamenter meclisleri üyelerini

ve uluslararası mahkemelerin hâkimleri ve savcılarını içeren yolsuzluk suçları

üzerinde yargı yetkisi tesis etmesini”. GRECO, “Üçüncü Değerlendirme Aşama-

sı Türkiye Uygunluk Raporu”

evaluations/round3/GrecoRC3(2012)4_Turkey_TR.pdf, s. 1-10.

GRECO, s. 15-16.

Çelen, M. (2007), “Yolsuzluk Ekonomisi: Kamusal Bir Kötülük Olarak Yolsuzlu-

ğun Ekonomik Analizi”, İSMMMO 77, s. 23. Aktaran Örücü ve diğerleri, s. 546.