73 / 497
TBK Md.71 Bağlamında İlaç Üreticisinin Tehlike Sorumluluğu
72
III. İLAÇ ÜRETİCİSİNİN TBK md.71’e DAYANILARAK
SORUMLU TUTULUP TUTULAMAYACAĞI MESELESİ
Daha önce de ifade edildiği gibi Türk hukukunda mevcut haliyle
birçok tartışmayı bünyesinde barındıran ürün sorumluluğuna ilişkin
düzenlemenin yetersiz olduğu ortadadır. TKHK md.4/II’de (6502 sayılı
TKHK md.8 ve 11) yer alan eksik düzenleme, amaca uygun olmadığı
gibi, Yönetmelik’te yer alan düzenlemeler de mevcut sorunların çözü-
münde yeterli değildir. Bu nedenle öncelikle, ürün sorumluluğunun
bu alandaki AB Direktifi ile uyumlu bir biçimde özel bir kanunla ya da
TKHK içinde ayrı bir bölüm olarak yeniden düzenlemesi gerekmekte
iken, 6502 sayılı TKHK ile mevcut durumdan daha da geriye götüren
bir düzenleme yapılmıştır.
İlaçların neden olduğu zararlardan sorumluluk konusunda ise,
ürün kavramının içine ilaçları dahil etmek suretiyle genel ürün so-
rumluluğu içinde bir çözüme ulaşılabilir veya Alman hukukunda
olduğu gibi ayrı bir kanunla veya mevcut olan İspençiyari ve Tıbbi
Müstahzarlar Kanunu revize edilerek ilaçlara ilişkin sorunlar çözüme
kavuşturulabilir. Kanaatimizce 1928 tarihli olan İspençiyari ve Tıbbi
Müstahzarlar Kanunu mülga edilip yerine günün koşullarına uygun
ve ilaç üreticisinin sorumluluğunun da düzenlendiği yeni bir kanun
yapılmalıdır. Bu doğrultuda ilaç üreticisinin sorumluluğu sözleşmesel
değil haksız fiil esaslarına tabi tutulmalı, haksız fiil sorumluluğunda
ise kusur değil kusursuz sorumluluk esasları tercih edilmelidir. So-
rumluluğun dayandığı esas ise, ilaçların taşıdığı tehlike nedeniyle teh-
likeye dayalı bir kusursuz sorumluluk olarak düzenlenmelidir. Zira
ilaçların kullanılmasında diğer ürünlerden farklı olarak tam bir koru-
mayı beklemek mümkün olmasa da, daima beklenmeyen riskler göz
önünde bulundurulmalıdır. Risklerin gerçekleşmesinin kaçınılmaz ve
yıkıcı sonuçları da, ilaç üreticisinin sorumluluğunu nitelendirmede
dayanak noktalarından biri yapılmalıdır. Bu noktada ilaç üreticisinin
sorumluluğu özel olarak düzenlenene kadar, aceba TBK md.71’de yer
alan tehlike sorumluluğu kapsamında değerlendirilip değerlendirile-
meyeceği hususunu ele almak gerekmektedir.
Borçlar Kanunu md.71’de, “tehlike sorumluluğu ve denkleştirme”
başlığı altında genel nitelikte bir sorumluluk normuna yer verilmiş-
tir. Bu düzenlemeye göre,
“Önemli ölçüde tehlike arzeden bir işletmenin