96 / 497
TBB Dergisi 2014 (114)
Kumru KILIÇOĞLU YILMAZ
95
siz olduğu düşünülebilir. Ancak her iki maddenin uygulama alanı ve
koşulları göz önüne alındığında bu düşüncenin doğru olmadığı ortaya
çıkmaktadır. Şöyle ki:
TMK. md.732 hükmü sadece taşınmazlarda paylı mülkiyet ha-
linde bir paydaşın payını bir üçüncü kişiye satması halinde önalım
hakkını tanımıştır. Halbuki, TMK. md.223 f.II hükmü sadece taşınmaz
mallar için değil tüm paylı mülkiyet konusu mallar için bir eşin payını
bir başkasına devir etmesi diğerinin rızasına bağlamıştır. Örneğin: Bir
eşin diğeri ile paylı mülkiyet hakkına sahip olduğu bir otomobildeki
payını bir üçüncü kişiye satması için diğerinin rızasını alması zorun-
ludur. Halbuki, TMK. md.732 hükmü aynı olayda bir eşin otomobil-
deki payını bir üçüncü kişiye satması halinde, diğer eşe önalım hakkı
tanımamaktadır.
Bunlar dışında, TMK. md.732, bir eşin taşınmaz bir malda payı-
nı bir üçüncü kişiye satması halinde diğer eşin üçüncü kişiye bedeli-
ni ödeyerek bu payı geri alma hakkını tanımıştır. Peki diğer eşin bu
bedeli ödeyecek gücü yoksa ne yapılacaktır? Önalım hakkını kulla-
namayacaktır. Halbuki, TMK. md. 223 f.II karşısında bu bedeli öde-
yemeyecek olan eş taşınmazdaki payın bir başkasına satılmasına rıza
göstermemek suretiyle satışı engelleyebilecektir.
Nihayet TMK. md.732’de önalım hakkı sadece paydaşın payını
üçüncü kişiye satması halinde kullanılabilir. Paydaş payını üçüncü
kişiye bağışlarsa diğer eşin önalım hakkını kullanması mümkün de-
ğildir. Halbuki, TMK. md.223 f.II sayesinde bu durumda diğer eş böy-
le bir bağışa rıza göstermemek suretiyle payın başkalarına geçmesini
engelleyebilir.
19
Bu ve benzeri gerekçelerle, TMK. md.223 f.II hükmü paylı mülki-
yet ile ilgili temel ve genel bir kurala önemli bir istisna getirmiştir. Yu-
karıda açıklamış olduğumuz gibi, paylı mülkiyette pay sahiplerinden
her biri payları üzerinde serbestçe tasarruf hakkına sahiptirler. TMK.
md.688 f.III hükmüne göre: “Paydaşlardan her biri kendi payı bakı-
mından malik hak ve yükümlülüklerine sahip olur.Pay devredilebilir,
rehnedilebilir ve alacaklılar tarafından haczettirilebilir”.
19
Kılıçoğlu, Yenilikler, syf. 62; Kılıçoğlu, Diğer Eşin Rızasına Bağlı Hukuksal İşlem-
ler, syf. 23; Ayan, a.g.e., syf.117