sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Mustafa Yaşar DEMİRCİOĞLU

177

SONUÇ

Kamu hizmetlerinin yürütülebilmesi için gerekli mal ve hizmet-

lerin satın alınması ile yapım işlerine yönelik ihaleler; fiyat oluşum

sürecinde büyük önem taşımaktadır. İhaleler yoluyla belli usuller

çerçevesinde, bir bedel karşılığında özel kişilerden satın alınma süre-

ci işletilmekte olup etkin bir kamu alım süreci ile, mal/hizmet alımı

ve yapım işlerinin kamu açısından en uygun fiyattan temin edilmesi

amaçlanmaktadır. Bu toplumsal refahın da gereği olup rekabet or-

tamının daraltılması toplumsal refahı tehdit etmektedir. Bu amacın

gerçekleştirilebilmesini teminen şeffaf, açık, rekabetçi bir ihale sü-

recinin işletilmesi gerekir. Kamu ihalelerinde idarenin sözleşmeci

tarafı seçme özgürlüğü bulunmamaktadır. İdare sözleşme yapaca-

ğı kişileri keyfi ve sınırsız bir takdir yetkisi ile belirleyemez. Kamu

yararı açısından ihale süreçlerinde kamu kaynaklarının en uygun

koşullarda ve fiyattan temin edilmesi amacı önem kazanmaktadır.

4734 sayılı Kanun ile getirilen kamu alımlarında esas olan, açık ihale

usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü olup ihalelerin şeffaf,

aleni, serbest rekabet ortamı içerisinde yapılması açısından açık ihale

usulü; en uygun ihale usulüdür. Açık ihale usulünden, kanun tara-

fından sınırlı sayıda belirtilen özel durumlarda vazgeçilebilmekte ve

istisnai bir usul olarak pazarlık usulü ile ihtiyaçlar karşılanabilmek-

tedir. Pazarlık usulünde çoğunlukla ilan yapılmamakta olup ihale-

ye davet edilen 3 istekli ile ihaleler sonuçlandırılmaktadır. Ülkemiz

ihale uygulamalarında açık ihale usulüne tabi olması gereken kamu

alımlarının büyük çoğunluğu pazarlık usulü ile yapılmakta ve gerek

idareler gerekse Kamu İhale Kurumu tarafından bu usulsüzlük gör-

mezlikten gelinmekte, belli kişiler arasında kapalı kapılar arkasında

ilan edilmeyen ihalelerin yapılmasına göz yumulmaktadır. 2003 yı-

lından bu zamana kadar 4734 sayılı Kanunda yapılan değişikliklerle

pazarlık usulüne tabi bazı ihalelerin ilan edilmesi şartı kaldırılmış,

ihale dokümanlarının, sadece ihaleye davet edilen kişilere satılacağı-

na yönelik düzenleme getirilmiş ve ihaleye davet edilmeyen kişilerin

ihale süreçlerini şikayet etmeleri de önlenerek kişilerin mahkemelere

ulaşma hakkına açıkça engel konulmuştur. Böylece pazarlık usulü

ile kaynakların verimli kullanılıp kullanılmadığının denetim imkânı

da ortadan kalkmıştır. Şeffaf bir kamu alım sürecinden bahsedilebil-