sayi115

Vergi Denetimi Açısından Beyan Edilen Gelirin Doğruluğunun Tespit Yöntemleri

236

VUK’un 148’nci maddesi hem vergi idaresine hem de vergi ince-

lemesine yetkili olanlara mükellefler, mükellefiyete ilişkin bilgiler ve

mükelleflerle muamalede bulunanlara ilişkin olarak geniş bir bilgi

alma yetkisi vermektedir. Bu noktada, alım-satım işlemleri, gerçek-

leşmemiş olsa bile vergi konusuna girecek bir muamele için yapılmış

ön görüşmeler, mükellefe ait emtianın nakil ve muhafazası, kredi ve-

rilmesi, mevduat kabulü şeklindeki muamelelerin hepsi mükellefle

muamelede bulunma deyiminin içine girmektedir

105

. Diğer taraftan,

mükelleflerin banka hesapları, nüfus kayıtları, kamu kurumlarında

bulunan diğer bilgileri de bilgi alma kapsamında vergi idaresine ya

da vergi inceleme elemanlarına verilebilmektedir.

Talep üzerine verilen bilgilerin yanı sıra kimi kişi ve kurumların

vergi idaresine sürekli olarak bilgi verme yükümlülüğü bulunmak-

tadır. Sulh yargıçları, icra, nüfus ve tapu memurları, yabancı mem-

leketlerdeki Türk konsolosları veya konsolosluk görevini yapanlar,

mahalle ve köy muhtarları, bankalar, şirketler ve emanet kabul eden

tüzel kişiler, kendi bilgileri halindeki ölüm ve intikal olaylarını, ertesi

ayın 15’ine kadar, vergi dairesine bildirmekle yükümlüdürler. VUK’un

verdiği yetkiye dayanılarak Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan

düzenleyici işlemler ile kurumlar vergisi mükellefleri ile ticari kazanç

elde eden gelir vergisi mükelleflerinin iş yeri, hasılat, çalışan kişi sayı-

sı, vb. bilgilerini kapsayan “Mükellef Bilgileri Bildirimi”nin ve bilanço

esasına göre defter tutan mükelleflerin belirli bir haddi aşan mal ve

hizmet alım ve satımlarına ilişkin bildirimlerin

106

, elektronik ortamda

yapılması mecburiyeti getirilmiştir.

Kendisinden bilgi talep edilenler, özel kanunlarda yazılı gizlilik

hükümlerini ileri sürerek bilgi vermekten çekinemezken, kanunen bil-

gi vermekten imtina edebilecekler VUK’ta tahdidi olarak sayılmıştır

107

Bilgi verme mecburiyetine uymayanlara VUK’un mükerrer 355’nci

maddesi gereğince özel usulsüzlük cezası kesilmektedir. Ancak, söz

105

Özbalcı, s.450.

106

Ba-Bs Formları.

107

Buna göre, haberleşmenin gizliliği ilkesi gereği posta, telgraf ve telefon idaresi,

mesleklerinin icrası nedeniyle öğrenip açıklamama yükümlülüğü altında bulun-

dukları meslek sırları dolayısıyla doktorlar, avukatlar gibi bir kısım serbest mes-

lek erbabından (meslekleri sebebiyle ve meslekleriyle ilgili olmak üzere edindik-

leri bilgilerle sınırlı olmak üzere) bilgi vermesi istenemez. Furtun, s.312.