sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Abdullah KARABOYACI

239

Vergi incelemesi, beyan dışı bırakılan gelirlerin somut olarak orta-

ya konulduğu bir denetim aracıdır. Vergi incelemesine yetkili olanlar

tarafından yürütülen bu faaliyet, yoklama, arama ve bilgi toplamadan

da yararlanarak mükelleflerin beyan etmedikleri gelirlerin tespit edil-

mesine ve bu durumun bir anlamda hukuki bir iddia metni olan vergi

inceleme raporları vasıtasıyla vergi daireleri tarafından tahsil süreci-

nin başlatılmasına imkân vermektedir. Vergi incelemelerinde uyula-

cak usul ve esaslarda yakın zamanda yapılan mükellef haklarına yö-

nelik olumlu düzenlemeler söz konusu olmakla birlikte, uygulamada

ortaya çıkan sorunlara ilişkin olarak ihtiyaç hissedilen değişikliklerin

yapılması, sürecin hem daha hukuki hem de daha etkin yürütülmesi-

ni sağlayacaktır.

Mükellefler tarafından beyan dışı bırakılan gelirlerin tespit edil-

mesinde kullanılan araçlardan arama müessesesi, uygulanması sıkı

şekil şartlarına bağlanmış olmakla birlikte, en fazla bilgiye sahip olma

imkânı sağlaması açısından diğer araçlara nazaran daha etkindir. An-

cak sadece arama yapılarak bir sonuca gidilmesi de zordur. Zira ara-

manın hemen ardından vergi incelemesi süreci başlamakta ve arama

ile elde edilen bilgiler vergi incelemesi sayesinde analiz edilerek huku-

ki bir sonuca bağlanmaktadır.

Bilgi toplama, son dönemde vergi idaresinin gerçekleştirmeye ça-

lıştığı risk odaklı denetim faaliyetleri için ihtiyaç duyduğu veri tabanı-

nı oluşturmak için başvurduğu kaynaklardan birisidir. Ayrıntılı bir şe-

kilde hazırlanan formların mükellefler tarafından elektronik ortamda

verilmesi talep edilmekte ve bu şekilde elde edilen bilgiler vergi kayıp

ve kaçağının tespit edilebilmesi için çapraz kontrollere tabi tutulmak-

tadır. Bunun yanı sıra bilgi toplama, diğer denetim araçlarına verdiği

katkı ile de gerçekleştirilen denetimin başarılı olmasını sağlamaktadır.

KAYNAKÇA

Acinöroğlu Serkan, “Vergiden Kaçınma ve Vergi Kaçakçılığıyla Mücadelede Avru-

pa Birliğinin 1 Ocak 2013 Tarihli Son Eylem Planının Değerlendirilmesi”,

Vergi

Dünyası Dergisi,

Sayı.379, Mart 2013, ss.188-197.

Akdoğan Abdurrahman, Kamu Maliyesi, 14. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi, 2011.

Akın Emrah, “Aramalı Vergi İncelemesinde Temel Kişi Hakları Bağlamı”,

Yaklaşım

Dergisi,

Sayı.167, Kasım 2006,

(09/03/2014).