sayi115

TBB Dergisi 2014 (115)

Abdullah KARABOYACI

231

Bu bakımdan vergi incelemesi, mükelleflerin inceleme riskini almaya-

rak gelirlerini doğru bir şekilde beyan etmelerini sağlayabilmektedir

Vergi incelemesinin temel amacı olan bu önleyiciliğin yanı sıra beyan

dışı bırakılan gelirlerin tespit edilerek Hazineye intikalinin sağlanma-

sı ikinci amaç olarak ortaya çıkmaktadır

. Mükellef nezdinde öğretici

olma özelliği

de bulunan vergi incelemesi, mükelleflerin vergi ile il-

gili işlemlerinin gerçek mahiyetinin, beyan dışı bırakılan hasılat mik-

tarının ve vergi kanunlarına aykırı diğer hususların tespit edilmesine

yönelik bir faaliyettir

. Bu bakımdan ödenmesi gereken vergilerin

doğruluğunun tespit edilmesinin yanı sıra sağlanmasını da kendisi-

ne amaç edinen vergi incelemesi sırasında vergi incelemesine yetkili

olanlara tanınan kimi ayrıksı cebri tahsil usulleri de vardır. İhtiyati

tahakkuk, ihtiyati haciz ve teminat isteme şeklinde belirtilebilen ve

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’da yer

alan hükümler bu amaca hizmet etmektedir. Diğer taraftan, ödenmesi

gereken vergilerin doğruluğunu sağlamaktan kasıt, eksik ödenen ver-

ginin tamamlattırılması iken, fazla ödenen verginin de mükellefe iade

edilmesidir. Bu bakımdan vergi incelemesi, sadece Devletin değil mü-

kellefin de hukukunu gözeten bir müessesedir.

1.6. Arama/Aramalı İnceleme

Arama VUK’un 142 ila 147’nci maddeleri arasında düzenlenmiştir.

Ayrıca VUK’un 147’nci maddesinde yer alan

“Bu bölümde açıkça yazı-

lı olmıyan hallerde Ceza Muhakemeleri Usulü Kanununun

arama ile ilgi-

li bulunan hükümleri uygulanır.”

hükmü gereğince Ceza Muhakemesi

Kanunu’nda (CMK) yer alan ilgili maddelerin de

dikkate alınması

gerekmektedir.

Mehmet Tuncer ve Ali Övet, “Türkiye’de Vergi İnceleme Oranı, Vergi Denetimin-

de Örgütlenme Sorunu ve 6009 Sayılı Yasa: Bir Anket ve Sonuçlar”,

E-YaklaşımDer-

gisi

, Sayı.218, (Şubat 2011), III numaralı bölüm,

www.yaklasim.com,

(11/03/2014)

Günday, 2 numaralı ayrım.

Gelir İdaresi Başkanlığı, Tüm Yönleriyle Vergi İncelemesi, s.7.

Candan, s.153.

5320 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun Yürürlük ve Uygulama Şekli Hakkın-

da Kanun’un 3’üncü maddesi gereğince yürürlükten kaldırılan Ceza Muhakeme-

leri Usulü Kanununa yapılan atıflar, 04/12/2004 tarih ve 5271 sayılı Ceza Muha-

kemesi Kanunu’nun (CMK) ilgili maddelerine yapılmış sayılmaktadır.

Söz konusu hükümler, CMK’nın 116 ila 134’üncü maddeleri arasında yer almak-

tadır.