sayi115

Vergi Denetimi Açısından Beyan Edilen Gelirin Doğruluğunun Tespit Yöntemleri

234

Diğer taraftan, aramalı inceleme müessesesi, mükelleflerin konut

dokunulmazlığı, özel hayatın gizliliği ve kişi dokunulmazlığı gibi çe-

şitli temek hak ve özgürlüklerine müdahale etmekte ve bu yönüyle

de mükellefler üzerindeki olumsuz bir etki meydana getirmektedir.

Bu nedenle arama istisnai olarak başvurulan bir usuldür

. Mükel-

leflerin çeşitli temel hak ve özgürlüklerine onların onayı olmaksızın

müdahale etme imkanına sahip olan arama müessesesi, bu özelliği

nedeniyle diğer denetim araçlarından ayrılmaktadır. Ancak bu özel-

lik aynı zamanda aramanın, hâkim kararı ile yapılma, belli sürede

bitirilme, vb. gibi çeşitli sınırlamalara tabi olması sonucunu da do-

ğurmaktadır.

Arama, VUK’un 359’uncu maddesinde yer alan kaçakçılık suçları-

nın işlendiğine ilişkin olarak yapılan bir ihbar veya inceleme elemanı-

nın kanaatine üzerine başlatılan bir süreçtir. Bu bakımdan aramada,

suç teşkil eden fiillerin ve suç unsurlarının tespiti, bunlara el konul-

ması ve peşinden yapılan vergi incelemesi ile tespit edilen hususların

düzenlenen raporlarla ortaya konulması amaçlanmaktadır

. VUK’un

359’uncu maddesinde düzenlenen ve hürriyeti bağlayıcı cezayı öngö-

ren suçlar haricindeki vergi suçları için arama yapılması mümkün de-

ğildir

. Benzer şekilde, mükelleflerin normal vergi incelemesi ile tespit

edilebilecek olan vergi dışı bırakılan gelirleri için de aramalı inceleme

yapılması söz konusu olmaz

Mükelleflerin elde ettikleri gerçek gelir miktarları ile beyan ettik-

leri gelir arasındaki farkın tespiti için kullanılabilecek en etkili araç-

lardan birisi olan aramanın, vergi incelemesinin diğer denetim araç-

larından faydalanmasın da olduğu gibi, elde edilen bilgi ve belgelerin

somutlaştırılması ve hukuki bir forma dönüştürülmesi için diğer de-

netim araçları ile desteklenmesi gerekir. Aramanın gerçekleştirilme-

sinin hemen ardından, elde edilen bilgi ve belgeler üzerinden yapılan

vergi incelemesi süreci başlamaktadır. Diğer taraftan, inceleme süre-

Mehmet Arslan, Vergi Hukuku, 7. Baskı. Bursa: MKM Yayınları, 2011, s.272.

Hepaksaz, Çevikcan ve Öz, s.151

Bumin Doğrusöz, “Aramalı İncelemenin İncelikleri”, Referans Gazetesi, 24 Aralık

2009,

, (18/03/2014)

Mehmet Yaşin, “Anayasa ve Ceza Muhakemesi Kanunda Yer Alan Düzenlemeler

Bağlamında Aramalı Vergi İncelemesinde Özellikli Bazı Durumlar-I”,

Yaklaşım

Dergisi

, Sayı.199, (Temmuz 2009), s.57.