sayi115

Ceza Muhakemesinde Şüpheli ve Sanığın Fizik Kimlik Tespiti

düzenlemesi mecburi yetki niteliği taşımaktadır. PVSK’nun 5. mad-

desi: Polis; gönüllü,...gözaltına alınan, kişilerin parmak izini alır... dü-

zenlemesini getirmiştir. Düzenleme “alabilir” ifadesi yerine “alır” bi-

çiminde olduğundan, değerlendirmemize göre, mecburi yetki niteliği

taşımaktadır. Bu durumda kolluk birimleri gönüllü olan ve gözaltına

alınan tüm şüphelilerin parmak izini almak suretiyle, fizik kimlik tes-

piti yapacaktır. Mevcut düzenleme gözaltına alınan bütün şüphelile-

rin parmak izlerinin alınması ve kaydedilmesi sonucunu doğurmak-

tadır

. Bu durum, fizik kimlik tespitine ilişkin gereklilik koşuluyla

bağdaşmamaktadır. Düşüncemizce PVSK ile CMK’nun bu konudaki

kurallarından farklı bir düzenlemeye gidilmesine gerek bulunma-

maktadır. Kolluk birimleri gözaltı için zaten savcıdan izin alacaklarına

göre, fizik kimlik tespiti konusunda savcıdan talepte bulunarak soru-

nu çözmeleri mümkün iken, gözaltına alınan tüm şüphelilerin fizik

kimliğinin, parmak izi alımı yoluyla tespiti, uygulamayı genelleştire-

cek ve kurumun gereksinime dayalı kullanımını anlamsız kılacaktır.

Bu nedenle PVSK bünyesindeki bu düzenlemenin kaldırılmasının uy-

gun olacağını değerlendiriyoruz.

SONUÇ

İşlenen suçu bir cezanın takip etmesi gerekliliği ve maddi gerçeği

bulma amacı, ceza muhakemesini bir devinim sürecinde tutmaktadır.

Bu süreç içerisinde ceza muhakemesi ihtiyaç duyduğu kurumları ge-

liştirmektedir. Ceza bir muhakeme süreciyle realize olacaktır. Muha-

keme sürecinin amacına ulaşması şüpheli ve sanığın doğru biçimde

tespitiyle mümkündür. Şüpheli ve sanığın kimliği bilinemeden süreç

yürütülemez. Bazen şüpheli ve sanığın kimliğinin bildirmemesi, hatta

gizlemesi mümkündür. Kimliğini doğru bildirmek hukuki ve ahlaki

bir yükümlülük olsa da, bireyler bu yükümlülüğü uymayabilir. Hatta,

bireyler bu konuda yaptırımı da göze alabilir. Ceza muhakemesi süre-

ci bu halde özgürlük ve güvenlik dengesini bozmadan, kimliği belirle-

meye yönelik tedbirleri almak zorundadır. Bu tedbirler genelde fotoğ-

raf çekmek, parmak izi almak, bedenin dış özelliklerini belirlemek ve

bunları kaydetmek şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu türlü kimlik tespi-

tine fizik kimlik tespiti adı verilmektedir. Yeni CMK bünyesinde, dokt-

Eryılmaz, 5681..., s.71.