sayi115

Ceza Muhakemesinde Şüpheli ve Sanığın Fizik Kimlik Tespiti

doğurur. Düşüncemizce bu kabul edilemez. CMK’nun 81. maddesi-

nin düzenlemesi açıktır ve düzenleme emredici nitelik taşımaktadır.

Beraat eden sanığın fizik kimlik tespitine ilişkin kayıtların, karar ke-

sinleştiğinde yok edilmesi gerekir. Bunların herhangi bir isim altında

muhafazası mümkün olmamalıdır.

XI) ÖNERİ ve DEĞERLENDİRMELER:

CMK’nun şüpheli ve sanığın fizik kimlik tespitinin yapılabilece-

ğine ilişkin düzenlemesinin, eleştirilebilir yönlerine rağmen yararlı

olduğu düşüncesindeyiz. Bu düzenleme öncesinde kimlik tespitinin

evrak üzerinden yapıldığı ve verimli olmadığı, şüpheli ve sanığın par-

mak izinin alınamaması, fotoğrafının çektirilip kaydedilememesinin

ceza adaleti sistemini aksattığı doktrinde eleştirel biçimde belirtilmek-

te, konuyla ilgili yasal düzenleme yapılması gerekliliğinden söz edil-

mekteydi

. CMK şüpheli ve sanığın fizik kimliğinin tespitine ilişkin

düzenleme yapmakla, doktrinde belirtilen ve uygulamada da ihtiyaç

duyulan bir gereksinime, tam anlamıyla olmasa da, cevap vermiştir.

Bununla birlikte bazı eksiklikler ve sorunlar bulunduğunu değerlen-

dirmekteyiz.

Düşüncemizce bir eksiklik veya sorun, şüpheli ve sanığın fizik

kimlik tespiti konusunda karar mercii açısından kanun ve yönetmelik

arasında oluşturulan farklılıktır. CMK’nun 81. maddesine göre, karar

mercii hem soruşturma hem kovuşturma evrelerinde savcıdır. Oysa

ilgili yönetmeliğe göre, her iki safhada şüpheli ve sanığın fizik kimlik

tespiti hakim ve mahkeme kararıyla yapılabilecektir. Fizik kimliğinin

tespitine kimin karar vereceği sorunu başlığı altında anlattığımız üze-

re çok, kendi içerisinde azı içerdiğinden, bu konuda düzenleme olma-

sa da, mahkemenin kovuşturma evresinde sanığın fizik kimliğinin

tespitine yetkili olduğunun kabul edilebileceği düşüncesindeyiz. Biz-

ce asıl sorun kovuşturma evresinde mahkeme ile birlikte, savcının da

yetkilendirilerek, sanığın fizik kimliğinin tespiti konusunda iki baş-

lılık oluşturulmuş olmasıdır. Kovuşturma safhasında mahkemenin

savcıdan sanığın fizik kimliğinin tespiti istemesi halinde, düşünce-

Burhan Caner Hacıoğlu, “Türk Ceza Adalet Sisteminin İşleyişindeki Etkinlik

Konulu Araştırma Raporu Üzerine Bir Değerlendirme”,

edu.tr. Erişim Tarihi 15.12.2013).