TBB Dergisi 116.Sayı

Yurt Dışında Çalışan veya Bulunanlar ile Göçmenlerin Sosyal Güvenliği

316

1-GİRİŞ

Birçok vatandaşımız yurt dışında çalışmakta ve çalışma süresinin

tamamlanması sonucunda Türkiye’ye dönmektedirler.

Yurt dışında çalıştıkları/bulundukları süreler için bulundukları

ülkenin mevzuatına göre emeklilik hakkını elde etmelerinin yanı sıra,

özellikle Türkiye’ye döndüklerinde yapılan sosyal güvenlik sözleşme-

leri veya borçlanma yapmak suretiyle ikinci bir emeklilik hakkı elde

etmektedirler.

23 ülkeyle yapılan sosyal güvenlik sözleşmeleri gereğince ya çalış-

malar birleştirilmekte ya da sözleşmeli veya sözleşmesiz ülkelerdeki

çalışmalar borçlanılabilmektedir.

Borçlanmada; hem yurt dışında çalışılan/bulunulan süre içeri-

sinde hem de borçlanma tarihinde Türk vatandaşı olma şartı aran-

maktadır. Bu şart, diğer vatandaşlarımız için pek fazla sorun teşkil

etmemekle birlikte, muhtelif tarihlerde Ülkemize sonradan göç et-

miş/zorunlu göçe tabi tutulmuş olanların borçlanması açısından so-

run teşkil etmiştir. Zira, göçe/zorunlu göçe tabi tutulanlar borçlan-

ma tarihinde Türk vatandaşı olmakla birlikte, göçe/zorunlu göçe tabi

tutuldukları ülkelerde bulundukları süre içerisinde Türk vatandaşı

sayılmadığından, bunlar esasen borçlanma hükümleri kapsamında

değerlendirilmemiştir.

Bu kapsamda olan göçmen/soydaşlarımızın bu tür mağduriyet-

lerini gidermek için 8/5/2008 tarihinde yürürlüğe giren 5754 sayılı

Kanunun

79 uncu maddesiyle yapılan değişiklikle sosyal güvenlik

sözleşmesi imzalanmamış ülkelerden zorunlu göçe tabi tutulduktan

sonra Türk vatandaşı olup Türkiye’de ikamet edenlere geldikleri ül-

kedeki hizmetlerini borçlanma imkanı sağlanmıştır. Yalnız, Ülkemize

gelen soydaşlarımızın iskana tabi tutulması ile ilgili yasalarda sadece

Bulgaristan’dan gelen soydaşlarımız için “zorunlu göç” ifadesi kulla-

nılmış olduğundan, bu haktan sadece Bulgaristan’dan Ülkemize zo-

runlu göçe tabi tutulan soydaşlarımız yararlandırılmıştır.

Bkz. 5754 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu ile Bazı Ka-

nun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun,

R.G… 8/5/2008, 26870