375 / 449
Hukuksal Açıdan Çocuk ve Genç İşçiliği
374
Anılan Yönetmelik’te ayrıca devletin yükümlülükleri de düzen-
lenmiştir. Buna göre Çalışma Bakanlığına ailelerin, işçi ve işveren sen-
dikalarının, meslek kuruluşlarının, işverenlerin, toplum ve bireylerin
duyarlılaştırılması ve eğitimi, çocuk ve genç işçilerin sağlık durumları,
fiziksel, zihinsel, sosyal ve mesleki gelişimleri, iş sağlığı ve güvenliği
koşulları ve çalışma ilişkileri konularında inceleme-araştırma, çocuk
ve genç işçiler ile ilgili kamu kurum ve kuruluşları, işçi ve işveren ku-
ruluşları, meslek kuruluşları, üniversiteler ve gönüllü kuruluşlar ile
işbirliği ve koordinasyon sağlama görevi verilmiştir (m. 14, m.15, m.16).
Yukarıda da ifade edildiği gibi, İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun
kapsamı İş Kanununa göre çok daha geniş tutulduğundan (m.2/2) İş
Kanunu kapsamında yer almayan pek çok çocuk ve genç işçinin söz
konusu yasa ve bu yasa çerçevesinde çıkarılan yönetmeliklerde sağ-
lanan korumadan yararlanmaları isabetli olarak mümkün olabilecek-
tir
105
. Buna karşılık anılan Kanunda “çocuk işçi” kavramına yer veril-
memiş sadece “genç çalışan”dan söz edilmiştir. Buna göre genç çalışan
“Onbeş yaşını bitirmiş ancak onsekiz yaşını doldurmamış çalışan”
şeklinde
tanımlanmıştır (3/e). Yönetmelikte çocuk işçi kavramına yer verilme-
yişinin nedeni yasa gerekçesinde açıklanmıştır. Buna göre
“…Çocuk ça-
lışan tanımı bu Tasarıda özellikle tanımlanmamış olup mesleki eğitim dışında
çocuk çalışanların istihdamının kısıtlanması Kanunun amaçlarından biridir.
Ancak çocuk işçi için İş Kanununun getirdiği kısıtlamalar çerçevesinde çalış-
maya izin verilen işlerde çalışanlarda bu Kanunun kapsamı dışında mütalaa
edilemez. Bunun yanında genç çalışan tanımı, daha önce İş Kanununda yer al-
dığı şekilde ve Avrupa Birliğinin 2 Haziran 1994 tarihli ve 94/33 sayılı Direk-
tifine uygun olarak düzenlenmiştir…”
Kanımıza göre çocuk çalışanların
istihdamının kısıtlanmasının yolu İş Sağlığı ve Güvenliği Yasasında
bu kişileri tanımlamamak olmasa gerektir. Nitekim halihazırda İş Ya-
sası ve ilgili Yönetmelikte “14 yaşını bitirmiş, 15 yaşını doldurmamış
ve ilköğretimini tamamlamış kişi”ler çocuk işçi olarak tanımlanmakta
105
Umumi Hıfzıssıhha Kanununun 170. maddesine göre, “Süreklilik arz etmek
üzere en az 50 işçi çalıştıran işverenler, işçilerini sağlık kontrolünden geçirmek ve
hastalıkları olanları tedavi ettirmekle yükümlü tutulmuştur”. Aynı maddede kaza
riski taşıyan işlerde doktorun sürekli işyerinde veya civarında bulundurulması,
hastanesi olmayan mahallerde kurulan işyerlerinin bir hasta odası ve ilk yardım
araçlarını barındırması ve 100-500 arası işçi çalıştıran işyerlerinde bir revir açılması
ile 500’ün yukarısında işçi çalıştıran işyerlerinde ise 100 kişiye bir yatak hesabıyla
bir hastane oluşturulması zorunlu tutulmuştur.