TBB Dergisi 116.Sayı

391 / 449

Yardım Kuruluşu Olmanın Ötesinde Bir Örgüt: Uluslararası Kızılhaç Komitesi 390
Henry Dunant’ın, Fransızlarla Avusturyalıları karşı karşıya getiren
ve tarihte Solferino (1859) adı ile anılan savaşta yaşanmış savaş mağdu-
riyetleri ve acılarına olan tanıklığı üzerine kurmuş olduğu “Yaralılara
Yardım Uluslararası Komitesi7” (17 Şubat 1863) ve Komite’nin çağrısı ile
toplanan Uluslararası Konferans (26 Ekim-29 Ekim 1863), Uluslararası
Kızılhaç Komitesi’nin ilk oluşum adımlarıdır. Bu girişimler öylesi yeni-
likçi ve önemliydi ki, Henry Dunant’ın insani yardım konusunda uzun
yıllara yayılan bu çalışmaları, daha sonra, 1901 yılında, Nobel Barış ödü-
lünün ilk kez ona verilmesi ile onurlandırılmış olacaktı.
Tarafsızlık, bağımsızlık, yansız olma, insaniyet (humanité), gönüllü-
lük, birlik ve evrensellik gibi prensipler8 üzerinden hareket eden Ulus-
lararası Kızılhaç Komitesi’nin kendisine yüklemiş olduğu ana görev,
şiddetin ve savaşın olduğu durumlarda insan hayatını ve onurunu ko-
rumak, savaş ve şiddet mağdurlarına yardım etmektir. Yüklendiği ana
görevin çizdiği geniş saha karşısında, Uluslararası Kızılhaç Komitesi’nin
genel insani yardım çalışmaları içindekini rolünü belirlemek (A) ve
Komite’yi insancıl hukukun bir öznesi olarak ele almak (B) bu kendine
özgü kuruluşu kavramak için gerekli ana çerçeveyi sağlayabilir.
hamed, Les garanties fondamentales de la personne en droit humanitaire et dro-
its de l’homme, Dordrecht; Boston; Lancaster: Martinus Nijhoff, 1986; European
seminar on humanitarian law: Jagellonean University of Krakow, 27 August - 1
September 1979, International Committee of the Red Cross, Genève: International
Committee of the Red Cross; Feyter, K. De, “The Red Cross and raising human
rights awareness in Europe”, Netherlands quarterly of human rights 1, 1991, s.
36-49; Forsythe, D.P., “Human rights and the international committee of the Red
Cross”, Human rights quarterly 2, May 1990, s. 265-289. UKK hakkında genel
bilgi ve güncel gelişmeler konusunda, ayrıca UKK’nin resmi internet sitesinden
de yararlanılabilir:
Diğer yandan,
bkz.: Türk Kızılayı, ICRC, “Uluslararası İnsancıl Hukuk, Sorularınıza Cevaplar”;
Parlamenterler için el ki-tabı
kish/files/uluslararasi-insancil-hukuka-saygi-respect-ihl.pdf;
Uluslararası insancıl hukukta örf ve adet hukuku incelemesi konusunda geniş
çaplı bir araştırmanın özeti sayılabilecek bir çalışma:
hukuka-saygi-respect-ihl.pdf
7 “Beşli Komite” (“Comité de Cinq”) olarak adlandırılan, Dunant’ın kurucusu oldu-
ğu ve aralarında iki cerrahın bulunduğu grupta yer alan diğer Cenevreliler: Gus-
tave Moynier, Dr. Louis Appia, Dr. Théodore Maunoir, General Guillaume-Henri
Dufour’dur.
8 Bu prensipler UKK’nin Viyana’da yapılan XX. Konferansı’nda dile getirilmiş ve
daha sonra da Tüzü-ğü’ne de girmiştir. UKK Tüzük ( fransızca) metni için, bkz.: