TBB Dergisi 116.Sayı

Yardım Kuruluşu Olmanın Ötesinde Bir Örgüt: Uluslararası Kızılhaç Komitesi

396

Uluslararası Kızılhaç Komitesi, yansız bir kuruluş olarak, silah-

lı çatışma ve iç karışıklık ortamlarında bu olaylardan etkilenen sivil

ve asker kişilere yardım ve koruma sağlama görevini üstlenmiştir. Bu

amaçla da, silahlı çatışma durumunu öngörmek suretiyle, gerek per-

sonel, gerek donanım yönünden ulusal planda çalışan insani yardım

kuruluşlarına, askeri sağlık kuruluşlarına ve bu konuda yetkili olan

diğer kurumlara destek olmaktadır.

Ayrıca Komite, Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Konferansı tara-

fından kendisine yüklenen görevleri de yerine getirmektedir. Böyle

olmakla birlikte yansız ve tarafsız biçimde hareket etmenin gerekli

olduğu ve kendi görev alanına giren konularda her şekilde inisiyatif

kullanarak inceleme başlatabilir. Uluslararası İnsani Yardım Hareketi

dışında da UKK’nin sürdürdüğü ilişkiler vardır. Bu birçok ulusal ve

uluslararası kuruluşu, hükümetleri kapsar geniş bir ağdır

UKK’nin uluslararası niteliği, onun hukuksal olarak ulusal olan

yapısını değiştirmez. İsviçre hukukuna göre bir özel hukuk tüzel kişi-

sidir

. Tüzüğü’ne göre

, sadece İsviçre vatandaşlarının üyeliği kabul

Ağustos 1949), birçok maddesinde Uluslararası Kızılhaç Komitesine gönderme yap-

mıştır. Örneğin, madde 3/2: “Beynelmilel Kızılhaç Komitesi gibi bitaraf insani bir

teşkilât, ihtilâfa dahil Taraflara hizmetlerini arz ve teklif edebilecektir”; madde 10:

“İşbu sözleşme hükümleri, Beynelmilel Kızılhaç Komitesinin ve keza bitaraf diğer

her hangi bir insani teşekkülün, ihtilâfa dahil alâkalı tarafların muvaffakiyetiyle, si-

vil şahısları himaye ve bunlara yardım için girişecekleri insani faaliyetlere bir mani

teşkil etmez”. Aynı şekilde, madde 11; Aile Haberleri başlıklı 25. madde; Yardım

Cemiyetleri ve Koruyucu Devletlerin Tatbikatı başlıklı madde – 30; Millî Kızılhaç ve

Diğer Yardım Cemiyetleri başlıklı, madde – 63: “Tutuklulara Yapılacak Muamele”

madde – 76; “İş Müfrezeleri” başlıklı madde – 96, bu hükümlerden bazılarıdır.

Bkz. Dip not no. 34 ve devamı.

17 Şubat 1863 tarihinde, İsviçre’nin Cenevre Kantonu’ndan değişik meslek grup-

larından beş İşviçreli tarafından bir dernek statüsü içinde kurulmuştur. Ancak bu

ulusal yapı, önce Avrupa merkezli, daha sonra ise, evrensel olma ülküsüne sa-

hip bir oluşum yönünde dönüşüme uğrayarak tamamen uluslararası bir nitelik

kazanmıştır. Tarihsel gelişimi ile ilgili, bkz. The International Committee of the

Red Cross: A Neutral Humanitarian Actor (Global Institutions), David P. Forsy-

the and Barbara Ann J. Rieffer-Flanagan, Routledge, London and New York (3

May 2007); Palmieri Daniel, “Une institution à l’épreuve du temps ? Retour sur

150 ans d’histoire du Comité international de la Croix-Rouge”, Comité internatio-

nal de la Croix-Rouge, 31.12.2012, No: 888; bkz. Ayrıca, Sogno-Bezza Richard, La

Personnalité juridique du Comité International de la Croix Rouge, Thèse (Droit),

Paris II, 1974; Mercier Michèle, Le Comité International de la Croix-Rouge: L’action

humanitaire dans le nouveau contexte mondial, 2004, Coll. Le savoir suisse; Türkçe

çok az yayın arasından bkz. Coursier Henri, Milletlerarası Kızılhaç, Türkiye Kızı-

lay Derneği, 1964.

3 Ekim 2013 tarihinde yürürlüğe girmiş olan bu UKK Tüzüğü, UKK’nin 21 Hazi-

ran 1973 tarihli Tüzüğünün 20 Temmuz 1988 ve 8 Mayıs 2003 tarihlerinde gözden

geçirilmiş metnidir. Orijinal metnini, UKK’nin resmi İnternet sayfasında görmek