TBB Dergisi 116.Sayı

TBB Dergisi 2016 (116)

Esra KATIMAN

391

A. Bir insani yardım hareketi olarak Uluslararası Kızılhaç

Komitesi

Uluslararası Kızılhaç Komitesi her şeyden önce bir insani yardım

hareketi oluşumudur

. Ancak sadece terimsel olarak değil, yapısal ola-

rak da başka oluşumlarla olan bağı nedeniyle, Uluslararası Kızılhaç

Komitesi’nin tam olarak ne olduğu konusunun, zihinlerde bazı ka-

rışıklıklara sebep olabileceği kabul edilmelidir. Bu nedenle, öncelik-

le, Komite’nin yapısal yönden insani yardım çalışmaları ve aktörleri

içinde nerede bulunduğunu belirlemek (1), onun, genel olarak, insani

yardım çalışmaları içindeki faaliyetlerini, konunun siyasal ve hukuki

boyutu da dahil olmak üzere anlamaya yardımcı olacaktır (2).

1. Diğer yardım kuruluşları ve hareketleri ile olan yapısal bağ

1863 yılında kurulan, Kızılay ve Kızılhaç Uluslararası Hareketi’nin

öncüsü olan bu örgüt, ayrıca Ulusal Kızılay ve Kızılhaç Toplulukları

(a) ile Ulusal Kızılay ve Kızılhaç Toplulukları Federasyonu (1919) (b)

olmak üzere, iki önemli yapının kurucu unsurudur. Uluslararası Kı-

zılhaç Komitesi’nin bu yapılar içindeki yeri, her şeyden önce, yapısal

özellikler taşır. Aralarında sadece bir esinlenme veya etkileşim ilişkisi

yoktur, bu kuruluşlar, belirgin bir biçimde sistemli bir yapının parça-

ları olarak hareket etmektedirler. Ulusal ve uluslararası yapıların bir

arada oluşturduğu karma bir mekanizma örneği vermektedirler.

a) Ulusal Kızılay ve Kızılhaç Toplulukları

Ulusal Kızılay

ve Kızılhaç Toplulukları, uluslararası insani yar-

dım hareketinin temel taşlarıdır ve bu mekanizmanın ulusal parçala-

rını oluşturur. Cenevre’de bulunan ve İsviçre hukukuna göre kurul-

muş olan UKK gibi, ulusal Kızılay ve Kızılhaç toplulukları da ulusal

oluşumu olan yapılardır: kuruldukları ülke hukukuna tabi olup, esa-

sen kurulu oldukları ülkede faaliyet gösterirler.

Zira kuruluşla ilgili politik yaklaşımlar ve gerginlikler her dönemde gündeme

gelebilmektedir. Örneğin Güney Afrika Cumhuriyeti’nin Uluslararası Kızılhaç

Konferansı’ndan ihraç edilmesi ve bu karar üzerine misilleme niteliğinde, UKK’nin

Güney Afrika Cumhuriyeti’ni terk etmesinin istenmesi, Devletlerin kuruluşun ça-

lışmalarında gördüğü siyasi yöne örnektir ( Bkz. Milliyet Gazetesi, 27.10.1986, s. 5).

Türkiye’de faaliyette olan Türkiye Kızılay Derneği’dir. Bu kuruluş, “Türk Kızıla-

yı” ve “Kızılay” adlarıyla da tanınır.

Bkz. Türkiye Kızılay hareketi hakkında: