185 / 453
6413 Sayılı TSK Disiplin Kanununun Esasları
184
içinde bir üst disiplin amirine, disiplin kurulu tarafından verilen di-
siplin cezalarına karşı da beş iş günü içinde bir üst komutanlık disiplin
kuruluna veya yetkili kılınan disiplin kuruluna itiraz mümkündür.
32
Yeni düzenlemede bazı disiplin cezalarına karşı idari yargı yolu-
na başvurmak mümkün hale getirilmiştir. Bu doğrultuda Kanunun
43’üncü maddesi ile yüksek disiplin kurulları tarafından verilen silah-
lı kuvvetlerden ayırma cezası ile disiplin amirleri veya disiplin kurul-
ları tarafından barış zamanında verilmiş olan aylıktan kesme, hizmet
yerini terk etmeme ve oda hapsi cezalarına karşı AYİM’de iptal davası
açılabilmesine imkân tanınmıştır. Seferberlik ve savaş zamanında bü-
tün disiplin cezalarına karşı yargı yolu kapalı olduğu gibi uyarma, kı-
nama ve hizmete kısmi süreli devam cezalarına karşı barış zamanında
da yargı yolu kapalıdır. Yargı yolu subay, astsubay, uzman jandarma,
uzman erbaş ile sözleşmeli erbaş ve erler için geçerli olup, yükümlü
erbaş/erler için kapalıdır.
Devlet memurları kanununa göre tüm disiplin cezalarına karşı
idari yargı yoluna müracaat mümkünken silahlı kuvvetler açısından
sınırlı bir denetimin tercih edilmesinin nedeni madde gerekçesinde;
“… Türk Silahlı Kuvvetlerinin mevcudu, disiplin tesisinin önemi, disiplinsiz-
liklerin ve disiplin cezalarının mahiyeti gibi hususlar göz önüne alınarak tüm
disiplin cezalarına karşı yargı yolunun açık olması sistemi tercih edilmemiştir.
Zira bu tür bir sistemin, disipline ciddi zararlar verebileceği değerlendirilmek-
tedir”
şeklinde açıklanmıştır.
33
Disiplin cezası, disiplin amirinin verdiği cezanın tebliğinin üzerin-
den iki iş günü geçmesi, disiplin kurulunun verdiği kararın tebliğin-
den sonra ise beş iş günü geçmesiyle kesinleşeceğinden, bu sürelerin
geçmesinden sonra altmış (60) günlük dava açma süresi başlamakta-
dır. Amirin veya disiplin kurulunun verdiği disiplin cezalarına karşı
itiraz edilmişse bu süre, itirazın reddedildiğinin tebliğ tarihinden iti-
baren başlayacaktır. Altmış günlük süre hak düşürücü süre olup bu
32
Önceki düzenlemede disiplin mahkemesi kararlarına karşı üç günlük bir itiraz sü-
resi söz konusu iken disiplin amirlerince verilen cezalara karşı 1632 sayılı kanunun
188’inci maddesinde itiraz (şikâyet) için ilginç şekilde bir süre belirlenmemişti.
33
Düzenlemeye katılmakla beraber, 657 sayılı Kanuna tabi memurların sayısının
TSK’nın profesyonel mevcudunun üzerinde olması, disiplinin tüm kurumlar için
önemli olması, günümüzde değişen askerlik ve disiplin anlayışı nedenleriyle,
maksadı açıklamaktan uzak gerekçeye katılmak mümkün değildir.