TBB Dergisi 117.Sayı

TBB Dergisi 2015 (117)

Mehmet ALKAN

187

ı. Disiplin Cezaları Dışında İdari Yaptırımlar Getirilmiştir

Bu yaptırımlar 28 ve 29’uncu maddelerde; geçici olarak kontrol al-

tına alma tedbiri, geçici olarak görevden uzaklaştırma ve görev yerini

değiştirme tedbiridir. Firar veya izin tecavüzündeyken yakalanarak

birliğine teslim edilenlerin adli makamlar önüne çıkarılmasına kadar

gözetim altına alınması, kendisine, başkalarına veya çevresine ya da

hizmete ait bir eşyaya zarar vereceği açık bir şekilde belli olanların bu

durumunun engellenmesi, ciddi şekilde bozulan disiplinin yeniden

tesis edilmesi, askeri mahalde bulunan sarhoş kişinin sarhoşluğun

etkisi geçinceye kadar kontrol altında tutulmasının gerekmesi duru-

munda, bu kişiler bu amaç için hazırlanacak mekânlarda ve yirmi dört

saati geçmeyecek şekilde geçici olarak kontrol altında tutulabilecektir.

Kişi hürriyeti üzerinde etkisini gösteren bu yetkinin 1632 sayılı Kanu-

nun 169’uncu maddesinde yer alan (mülga) “… her mafevk (üst) emri

altında olmayanları da disiplinin temini için muvakkat olarak tevkif

etmeğe veya ettirmeğe salahiyetlidir…” şeklindeki benzer hükmünün

Anayasa’ya aykırılığı ileri sürülmüş, yüksek mahkeme 1961 Anayasa-

sı dönemindeki ilk kararında; “… buradaki yetkinin disiplin hukuku

kapsamına giren bir davranış olduğu, tutuklama ve yakalama ile hiç-

bir ilgisi olmadığı” gerekçesiyle düzenlemenin Anayasaya aykırı ol-

madığına karar vermişken, 1982 Anayasası dönemindeki kararında;

“… itiraz konusu kuralla disiplini temin amacıyla kendine özgü bir kontrol

müessesesi düzenlenmiş olmakla birlikte, kuralda üst’ün ve tabii amirin, di-

siplini ihlâl edeni ne kadar süre zarfında tutabileceğine dair bir sınırlama bu-

lunmaması kişilerin belirsiz süreyle özgürlüklerinden mahrum bırakılması

tehlikesini ortaya çıkarmaktadır. Anayasa’nın 38. maddesinin on birinci fıkra-

sında Silahlı Kuvvetlerin iç düzeni bakımından gerekli olan hallerde kanunla

kişi hürriyetinin kısıtlanması sonucunu doğuracak düzenlemeler yapılmasına

imkân tanınmışsa da, idareye geniş bir takdir yetkisi tanıyan itiraz konusu ku-

ralın, süre yönünden öngörülebilir olmadığı gibi ilgiliye idarenin keyfi yorum

ve uygulamalarına karşı yeterince koruma sağlayacak nitelikte olmadığı da or-

tadadır. Bu yönüyle kural, hukuk devleti ilkesinin alt unsuru olan belirlilik il-

kesine aykırıdır”

şeklinde iptal kararı vermiştir.

Yeni düzenlemede bu

yetkiyi kullanacak kişilerin, hürriyeti bağlayıcı bir ceza olan oda hapsi

28.06.1966 tarih ve 1965/42 E., 1966/30 K.; 11.10.2012 tarih ve 2012/1 E., 2012/147 K.