192 / 453
TBB Dergisi 2015 (117)
Mehmet ALKAN
191
cezası ile disiplin amirlerince 1-3 gün, disiplin kurulunca 4-10 gün ara-
sında verilebilen hizmet yerini terk etmeme cezası ve istisnai hallerde
varlığını devam ettiren oda hapsi cezası, askeri personelin hürriyeti
üzerinde etkilidir.
45
Mali haklar üzerinde etkili olan aylıktan kesme disiplin cezası-
nın oranları ve hesaplanma yöntemi de farklılık göstermektedir. Me-
murlar için 1/30-1/8 oranları arasında öngörülen bu ceza, askerler için
1/20-1/8 oranları arasında öngörülmüştür.
Bu husustaki diğer önemli bir farklılık da 6413 sayılı Kanunda di-
siplin cezaları dışında, amirlere, sözlü veya yazılı olarak ikaz etme,
geçici olarak kontrol altına alma, geçici olarak görevden uzaklaştır-
ma ve görev yerini değiştirme yetkisi tanınmasıdır. Kanunun 10’uncu
maddesine göre amirlerin maiyetine hatalarını göstermesi, eleştir-
mesi, sözlü veya yazılı olarak ikazı disiplin cezası sayılmaz.
46
Disip-
lin amirleri, disiplin yönünden eğitilmesine ve ıslah edilmesine katkı
sağlamak amacıyla maiyetine, ilave görev ve sorumluluklar verebilir.
Bu kapsamda verilen görevler hizmete yönelik emir olarak kabul edi-
lir. Kanunun 28’inci maddesine göre disiplinin tehlikede olduğu bazı
durumlarda disiplin amirlerinin, personeli geçici olarak kontrol altına
alma; 29’uncu maddesine göre hakkında soruşturma yapılan kişinin,
soruşturmanın sağlıklı yürümesi maksadıyla 15 güne kadar idari izin-
li sayılarak geçici olarak görevden uzaklaştırma yetkileri bulunmakta-
dır. Yine aynı maddeye göre soruşturma sonunda görevinde kalması
kendisi veya birliği açısından sakıncalı görülen personelin, başka bir
birliğe veya garnizona atandırılması mümkündür.
657 sayılı Kanunun 138’inci maddesine göre, devlet memurları, di-
siplin soruşturmasının herhangi bir aşamasında 3 aya kadar görevden
uzaklaştırılabilir. Memurlar askerlerden farklı olarak görevden uzak-
laştırma sürecinde idari izinli sayılmaz, aylığının üçte ikisini alır.
45
Tatil günlerinde infaz edilmemesi dışında mülga kanundaki “göz hapsi” cezası-
nın benzeri olan “hizmet yerini terk etmeme” cezası Anayasanın 38’inci madde-
sine istinaden idarenin kişi hürriyetini kısıtlayıcı müeyyide uygulamasına istisna
teşkil etmektedir. Madde 38: “İdare, kişi hürriyetinin kısıtlanması sonucunu do-
ğuran bir müeyyide uygulayamaz. Silahlı Kuvvetlerin iç düzeni bakımından bu
hükme kanunla istisnalar getirilebilir.”
46
Disiplin cezası niteliğine olmayan yazılı ikaz hukuka aykırı değildir. AYİM
3.D.15.03.2012, 2011/1487 E
. (AYİM Dergisi
S.28, s. 577)