289 / 453
Kredi Kartı Üyelik Aidatı Hakkında Bir Yüksek Mahkeme Kararı İncelemesi
288
alınması suretiyle nitelendirilmektedir.
4
Dolayısıyla kredi kartı sözleş-
mesinin nitelendirilmesi için öncelikle tarafların asli edimlerinin tes-
pit edilmesi gerekmektedir.
Kredi kartı sözleşmesi ile kart çıkaran kuruluş, sözleşmenin de-
vamı süresince, üye işyerlerinin kredi kartını nakit kullanılmaksızın
ödeme aracı olarak kabul etmesi için faaliyette bulunma borcunu üst-
lenmektedir. Kredi kartı çıkaran kuruluşun üstlendiği bir diğer borç
ise, kredi kartı sahibinin üye işyerlerinden yaptığı alış verişlerin tuta-
rının üye işyerlerine ödenmesidir. Buna karşılık, kredi kartı sahibi de
kredi kartı vasıtasıyla yaptığı harcamaların tutarını, kredi kartı söz-
leşmesinde kararlaştırılan şartlar altında, ödeme borcunu üstlenmek-
tedir. Bu çerçevede kart çıkaran kuruluşun borçları, kredi kartı sahibi-
nin borcunun karşılığını teşkil etmektedir. Türk Borçlar Kanunu’nun
97. maddesinde bu sözleşmeler için
“karşılıklı borç yükleyen sözleşme”
ifadesi kullanılmıştır. Nitekim tarafların borçlarını sürekli bir davra-
nışla ifa edebileceği hususu dikkate alındığında kredi kartı sözleşme-
si; sürekli edim içeren ve karşılıklı borç yükleyen bir sözleşme olarak
zuhur etmektedir.
5
Kredi kartı sözleşmesi hukukumuzda herhangi bir yasada dü-
zenlenmiş değildir. Kredi kartı sözleşmesinin içerdiği edimler ince-
lendiğinde kendisine özgü bir sözleşme olduğu sonucuna ulaşılmakla
birlikte, kredi kartı çıkaran kuruluşun esas yükümlülüğünün bir iş
görme edimi olması Türk Borçlar Kanunu’nun 502. maddesinin 2. fık-
rasında yer alan,
“Vekâlete ilişkin hükümler, niteliklerine uygun düştükleri
ölçüde, bu Kanunda düzenlenmemiş olan işgörme sözleşmelerine de uygula-
nır”
hükmüne dayanılarak kredi kartı sözleşmelerinin vekâlet sözleş-
mesi başlığı altında değerlendirilebileceği sonucunu doğurmaktadır.
6
4
Oğuzman, M. Kemal/Öz, M. Turgut, Borçlar Hukuku Genel Hükümler, C. I, 10.
Bası, İstanbul 2012, s. 3 vd.
5
Hami Şener Oruç, Satış Noktasından Elektronik Fon Transfer Sistemi (EFTPOS)
ve Hukuki Niteliği, İstanbul 2000, s. 357.
6
İşgüzar, s. 69, “Bu edim yükümlülüklerinde iş görme sözleşmesine (özellikle
vekâlete) ilişkin unsurlar yoğunlukla hissedilmektedir. Ayrıca sözleşmenin
temelinde bir cari hesap sözleşmesi bulunmakta ve banka kendisine düşen
edimleri bu cari hesap sözleşmesi çerçevesinde gerçekleştirmektedir. (...) Ayrıca
kart hamilinin verdiği talimatın havale yapısı da gözden uzak tutulmamalıdır.
(...) Bütün bu özellikler dikkate alındığında isimsiz (a-tipik) bir sözleşmeyle karşı
karşıya olduğumuzu söylemek mümkündür. Bu sözleşmenin değişik unsurlarına
niteliğine uygun düştüğü ölçüde, cari hesap, havale, iş görme (vekâlet) ve de