TBB Dergisi 117.Sayı

Kredi Kartı Üyelik Aidatı Hakkında Bir Yüksek Mahkeme Kararı İncelemesi

294

Borçlar Kanunu’nun 20. maddesinde düzenlenmiş olup,

“(...) bir sözleş-

me yapılırken düzenleyenin, ileride çok sayıdaki benzer sözleşmede kullanmak

amacıyla, önceden, tek başına hazırlayarak karşı tarafa sunduğu sözleşme hü-

kümleridir”

şeklinde tanımlanmıştır.

İnceleme konusu karar açısından, akdedilen kredi kartı üyelik

sözleşmesi genel işlem koşulları içeren bir banka standart sözleşme-

sidir.

Mezkûr sözleşmenin taraflarından birinin tüketici olması,

sözleşmede yer alan genel işlem koşullarının 4077 sayılı Tüketici-

nin Korunması Hakkında Kanun’un “Sözleşmedeki Haksız Şartlar”

başlıklı 6. maddesi çerçevesinde ele alınmasını gerektirmektedir.

Dolayısıyla olayımızda, genel işlem koşulu mahiyetinde olan kredi

biçimde hazırlanan ve sözleşmenin kuruluşunda taraflardan birinin dayandığı,

görüşülmeden sözleşmenin içeriğine dâhil olmasını istediği sözleşme koşulları”

şeklinde tanımlanmıştır: Ayşe Havutçu, Açık İçerik Denetimi Yoluyla Tüketicinin

Genel İşlem Şartlarına Karşı Korunması, İzmir 2003, s. 74; Ayrıca bkz.: Eren, s.

214; Hüseyin Hatemi / Emre Gökyayla, Borçlar Hukuku Genel Bölüm, 2. Bası,

İstanbul 2012, s. 60; Genel işlem koşulları ile ilintili diğer hükümlere ilişkin bkz.:

Aydoğdu, s. 3 vd.

A. Lâle Sirmen, “Tüketici Sözleşmelerindeki Genel İşlem Şartlarının Denetlenme-

si”, Türk Hukukunda Genel İşlem Şartları Sempozyumu, 8 Nisan 2014, s. 111 vd.;

Aydoğdu, s. 12 vd.; Ayrıca bkz.: Umut Yeniocak, Borçlar Kanunu Hükümlerine

Göre Genel İşlem Koşullarının Yargısal Denetimi,

Türkiye Barolar Birliği Dergisi,

S. 107, 2013, s. 78 vd.; Mustafa Sencer Kara, Genel İşlem Şartlarına İlişkin Haksız

Rekabet Hükümleri,

Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi

, C. XVII, S. 1-2, 2013,

s. 731; Başak Görgeç, Genel İşlem Koşullarının Kişilik Hakkı Kapsamında Değer-

lendirilmesi,

Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi,

19, S. 1, s. 404 vd.

İşgüzar, s. 186; Standart sözleşmelerin kontrolüne ilişkin ayrıntılı bilgi için bkz.:

Oğuz, s. 31 vd; İbrahim Kaplan, “Banka Standart Sözleşmeler ve Banka Genel İş-

lem Şartları”,

Banka ve Ticaret Hukuku Dergisi

, C. XVI, S. 2, Aralık 1991, s. 56 vd.;

Erden Kuntalp, “Bankalar Ve Genel İşlem Koşulları”, Türk Hukukunda Genel İş-

lem Şartları Sempozyumu, 8 Nisan 2011, s. 90 vd.

Sirmen, s. 110; Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 4077 sayılı Tüketicinin Korunması

Hakkında Kanun’un “Sözleşmedeki Haksız Şartlar” başlığı altında düzenlenen

6. maddesine değindiği bir kararında şu ifadelere yer verilmiştir: “Bu açık hü-

küm karşısında, standart sözleşmelerde yer alan genel işlem koşullarından haksız

olanlarının tüketici için bağlayıcı olmadığı kuşkusuzdur. Şu halde hükmün uygu-

lanması alanı, diğer bir ifadeyle haksız şartın tüketiciyi bağlamamasının koşulla-

rı, standart bir sözleşmede genel işlem koşullarının bulunması ve bunun tüketici

aleyhine haksız şart içermesidir. Genel işlem şartlarının unsurları ise, ekonomik

açıdan daha güçlü olan tarafça önceden tek yanlı olarak hazırlanıp belirlenerek

tüketiciyle müzakere edilmemesi, genel ve soyut nitelikte olması ve çok sayıda

sözleşme için önceden hazırlanmasıdır” HGK., 28.03.2012, 13-23/255

(www.legal-

bank.net)