TBB Dergisi 117.Sayı

TBB Dergisi 2015 (117)

Hıfzı DEVECİ

bir “Çevre Kanunu Değişikliği” de yer alıyorsa?(

)

İşte bu “kötü” örnekler, tartıştığımız “torba yasa”ların hepsinde

yer almaktadır. Bu durum öylesine yaygınlık kazanmıştır ki 2001 ön-

cesinde sık kullanılan bir başka “hızlı yasa yapma” yolu olan “Kanun

Hükmünde Kararname”lere (

) artık pek başvurulmamaktadır; şimdi

içine her şeyin atılabildiği böyle “yasa torbaları” revaçtadır.

4. Torba Yasaların Yasama Süreçlerindeki İçtüzük Aykırılıkla-

rının, 6552 sayılı Yasa Örneği üzerinden İncelenmesi:

Meclis’e ilk sunulduklarında genellikle kısa olan torba yasa tasarı-

ları, yasama sürecinde kalabalıklaşmakta ve şişmektedir. Yani bir yasa

tasarısının “torba”ya dönüşmesi, yasama sürecinde olmaktadır.

Bu süreçte iki durumu birbirinden ayırmak gerekmektedir: Meclis

uzmanlık komisyonlarının, milletvekilleri ve/veya hükümet tarafın-

dan verilmiş ve Meclis Başkanlığınca usulüne göre komisyona havale

edilmiş aynı konudaki tasarı ve taslakları gündemdeki tasarı ile bir-

leştirmeleri doğal bir yasama etkinliğidir ve yukarıda anılan içtüzük

hükümleri gereğince, komisyonların görevleri arasındadır.

Fakat yasa tasarılarına, uzmanlık komisyonlarında (ya da bu ko-

misyonlara ayrıntılı rapor vermek üzere kurulan geçici alt komisyon-

larda) konuyla ilgisi bulunmayan eklemeler yapılması böyle değildir.

Çünkü komisyonların; “tasarı ve tekliflerdeki hataları düzeltmek,

uyumsuzlukları gidermek” ve “aynı konuda verilmiş çeşitli önerileri

birleştirerek görüşebilmek” şeklinde tarif edilen görevlerinin arasında

“tasarılara madde eklemek”, yoktur ve bu durum içtüzük hükümleri-

ne aykırılık oluşturmaktadır.

Komisyonlardan gelen tasarı ve tekliflere, Genel Kuruldaki görüş-

meler sırasında yapılan eklemeler de böyledir.

Örnek, 21.05.2013 kabul tarihli, 6486 sayılı yasadır.

Kanun Hükmünde Kararname (KHK), parlamentonun yasama işlevini sınırlayan

bir başka yöntemdir. Konu ayrıca ele alınmayı gerektirecek kadar ayrıntılı olmak-

la birlikte burada şunlar söylenmeli:

) KHK’lar Anayasada tanımlanmıştır; yani hukuk düzeniyle uyumludurlar.

i) KHK’lar, Meclis’in verdiği yetkiye dayanılarak hükümetin yürürlüğe koyduğu

“yasa gücünde” metinlerdir. iii) Bir hükümetin KHK çıkarabilmesi için, Meclisin

“konuyu ve sınırları belirleyen, süresi de açıkça yazılmış” bir yetki yasası çıkar-

ması gereklidir.