300 / 421
TBB Dergisi 2015 (118)
Cem BALOĞLU
299
birler Alınmasına ilişkin Konsey Direktifi, AB’de iş sağlığı ve güvenli-
ğinin en temel belgeleri arasında yer almaktadır. Bu Direktif, iş sağlığı
ve güvenliği alanına
“ortak sorumluluk”
ilkesiyle yaklaşmaktadır.
5
Bu
anlayışa göre, iş sağlığı ve güvenliği alanında başarı elde edilebilmesi
için ise hem çalışan hem de işveren taraflarına sorumluluk yüklenme-
si ve her ikisinin birden sürece dahil edilmesi şarttır.
6
Türkiye’deki iş sağlığı ve güvenliği sistemi de, AB’de olduğu gibi
ortak sorumluluk ilkesini esas alan bir anlayış üzerine kurulmuştur.
Bu anlayışın bir sonucu olarak da, iş sağlığı ve güvenliği konusunda
gerek çalışanlara gerekse işverenlere birtakım görev ve sorumluluklar
yüklenmiştir. Bu çalışmada işverenlerin iş sağlığı ve güvenliği konu-
sundaki yükümlülükleri ve aykırılığın iş ilişkisine etkisi değerlendi-
rilmektedir.
2. İŞVERENLERİN İŞ SAĞLIĞI
VE GÜVENLİĞİ YÜKÜMLÜLÜKLERİ
Anayasanın 17 nci maddesinde, herkesin yaşama hakkına, maddi
ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahip olduğu, tıb-
bi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında vücut bütünlüğüne
dokunulamayacağı belirtilmek suretiyle, yaşama hakkı, Anayasal bir
hak olarak teminat altına alınmıştır. Anayasanın yatay etkisi nedeniy-
le de işverenler, Anayasada yer alan yaşam hakkı uyarınca çalışan-
ların iş sağlığı ve güvenliğini sağlamakla yükümlüdürler.
7
Başka bir
deyişle, işveren tarafından alınması gereken iş sağlığı ve güvenliği
önlemleri, her şeyden önce çalışanın anayasal hakkı olan yaşama hak-
kının bir gereğidir.
8
İşverenlerin iş sağlığı ve güvenliği yükümlülüklerine ilişkin 6331
sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve buna dayalı olarak çıkarılmış
5
Levent Akın, “İş Sağlığı ve Güvenliğinde İşyerinin Örgütlenmesi”,
Ankara Üniver-
sitesi Hukuk Fakültesi Dergisi,
Ankara 2005, 54(1), s.2.
6
Cem Baloğlu, “İşverenlerin İş Kazalarından Doğan Hukuki Sorumluluğu”,
Kamu-
İş İş Hukuku ve İktisat Dergisi,
Ankara 2014, 13(3), s.110.
7
Mahmut Kabakçı, “İş Sağlığı ve Güvenliğiin Hukuk Sistemindeki Yeri”,
T
ürkiye
Barolar
Birliği Dergisi,
Ankara 2009, (86), s.257.
8
Aydın Başbuğ, İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği, Aydoğdu Ofset, Ankara 2013,
s.16.