340 / 421
TBB Dergisi 2015 (118)
M. Tarık GÜLERYÜZ
339
runlu olduğu, işçinin genel ifadelerle (örneğin, otomotiv sektöründe
rekabette bulunamayacağı) rekabet yasağına tabi kılınamayacağı, aksi
takdirde böyle bir düzenlemenin işçi açısından meslek yasağı anlamı-
na geleceği savunulmaktadır
89
. Kanaatimizce de, işçi açısından meslek
yasağı anlamına gelecek rekabet yasaklarının geçersiz kabul edilmesi
gerekmektedir. Zira meslek yasağı anlamına gelecek rekabet yasakları
mutlak ve genel nitelikteki bir rekabet yasağı niteliğindedir.
90
IV. AŞIRI NİTELİKTEKİ REKABET YASAKLARINA
HÂKİM MÜDEHALESİ
818 sayılı EBK’dan farklı olarak,
91
TBK m.445/2 hükmü hâkime aşı-
rı nitelikteki rekabet yasağına müdahale ve sınırlama yetkisi vermiş-
tir. Nitekim mezkûr kanun hükmü uyarınca hâkim, bütün durum ve
koşulları serbestçe değerlendirmek ve işverenin üstlenmiş olabileceği
karşı edimi de hakkaniyete uygun biçimde göz önünde tutmak sure-
tiyle aşırı nitelikteki rekabet yasağını sınırlayabilir. Buna göre rekabet
yasağı sözleşmesinin, işçinin ekonomik geleceğini hakkaniyete aykırı
olarak tehlikeye düşürecek biçimde yer, zaman ve işlerin türü bakı-
mından sınırlamalar içermesi ve süresinin de, özel durum ve koşul-
lar dışında iki yılı aşması durumunda uygulanacak hukuki yaptırım,
rekabet yasağının hâkim tarafından kapsamı ve süresi bakımından
sınırlanması şeklinde olmalıdır. Bu hüküm ile süre, yer ve işin türü
bakımından sınırları çok geniş tutulmuş rekabet yasağı sözleşmeleri-
ne geçersizlik gibi ağır bir hukuki yaptırım uygulamak yerine, sözleş-
menin kanuna uygun hale getirilmesinin yolu açılmıştır.
92
Özetle, yeni
hüküm ile sözleşme özgürlüğü ilkesiyle kamu düzeninin gerekleri
arasında bir orta yol öngörülmüş ve “ya hep” (sözleşmenin geçerli ol-
89
Soyer, Rekabet Yasağı Sözleşmesi (BK m. 348-352), s. 68.
90
Yavuz, Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler), s. 401.
91
818 sayılı EBK’da hâkimin aşırı rekabet yasağına müdahalesini düzenleyen açık
bir hüküm bulunmamasına karşın, doktrinde; rekabet yasağının kapsamındaki
aşırılığın yaptırımının kesin hükümsüzlük değil, hâkim tarafından sınırlandırma
olduğu görüşü savunulmuştur. Söz konusu görüşe göre, hakim rekabet yasağının
meşru sınırlarını saptamakla görevlidir. Buna göre, hakim fahiş nitelikteki rekabet
yasağı kayıtlarına müdahale ederek, bunları işçi açısından taşınabilir hale getir-
mekle görevlidir. Bu konuda bkz. Soyer, Rekabet Yasağı Sözleşmesi (BK m. 348-
352), s. 68.
92
Ertan, İş Sözleşmesinde Rekabet Yasağı Kaydı, s. 200.