336 / 421
TBB Dergisi 2015 (118)
M. Tarık GÜLERYÜZ
335
önermeden hareketle, hekimlik ve avukatlık gibi serbest mesleklerde
müşteri (hasta, müvekkil) ile ilişkilerin daha ziyade kişisel yeteneğe
dayandığı ve bu nedenle anılan mesleklere ilişkin rekabet yasağının
geçerli olmayacağı belirtilmektedir. Nitekim söz konusu mesleklere
ilişkin işveren zararının, işçinin “müşteri çevresi” veya “üretim sırları”
ya da “işverenin yaptığı işler” hakkında bilgi edinme imkânının değil
ve fakat kişisel yeteneği ve maharetinden kaynaklanacağı; bunun da
TBK m. 444/2 bağlamında değerlendirilemeyeceği belirtilmektedir.
74
III. EMREDİCİ NORMLAR KARŞISINDA REKABET YASAĞI
SÖZLEŞMESİNİN SINIRLARI
İşçinin çalışma ve sözleşme özgürlüğüne yönelik ciddi bir mü-
dahale anlamı taşıyan rekabet yasağı sözleşmeleri, haklı işletme-
sel menfaatlerin korunması için gerekli olduğu ölçüde geçerli kabul
edilmektedir. Ancak buradaki “gereklilik ölçüsü”, üzerinde dikkatle
durulması gereken bir husustur. Zira sınırsız ve ucu açık bir rekabet
yasağının, işçinin çalışma özgürlüğünü ortadan kaldıracağı ve işçinin
geçim kaynağı olan emeğini istihdam piyasasına sunamaması sonu-
cunu doğuracağı açıktır.
75
Dolayısıyla, rekabet yasağına ilişkin akde-
dilecek sözleşmenin işçinin ekonomik geleceğini tehlikeye uğratma-
yacak nitelikte olması esastır. Bu nedenle, mutlak ve genel nitelikteki
rekabet yasağı öngören rekabet yasağı sözleşmeleri geçersizlik yaptı-
rımına tabi olacaktır.
76
Türk Borçlar Kanunu’nun 445’inci maddesinde rekabet yasağına
ilişkin sözleşmelerin zaman, yer ve konu açısından sınırlandırılması-
na ilişkin düzenlemeler kabul edilmiştir. Buna göre, TBK’nın anılan
hükmünün ilk fıkrası ile rekabet yasağının, işçinin ekonomik geleceği-
ni hakkaniyete aykırı olarak tehlikeye düşürecek biçimde yer, zaman
ve işlerin türü bakımından uygun olmayan sınırlamalar içeremeyece-
74
Yavuz, Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler), s. 401; Uşan, İş Hukukunda İş
Sırrının Korunması (Sır Saklama ve Rekabet Yasağı), s.59; Keser, “6098 Sayılı Türk
Borçlar Kanunu’na Göre Rekabet Yasağı”, s.94; Soyer, Rekabet Yasağı Sözleşmesi
(BK m. 348-352), s. 58; Süzek, “Yeni Türk Borçlar Kanunu Çerçevesinde İşçinin
Rekabet Etmeme Borcu”, s.459; Taşkent/Kabakçı, “Rekabet Yasağı Sözleşmesi”, s.
27.
75
Ertan, İş Sözleşmesinde Rekabet Yasağı Kaydı, s. 138.
76
Yavuz, Borçlar Hukuku Dersleri (Özel Hükümler), s. 402.