39 / 421
AİHM Kararları Işığında YUKK’nda İdarî Gözetimin Uygulandığı Mekânlar Hakkında ...
38
AİHM idarî gözetimle ilgili verdiği bazı kararlarında,
85
havaalanı
transit bölgesinde İdarî gözetim uygulamasına maruz kalmış sığın-
macı başvurucuların yaptığı başvuruda ileri sürüdükleri AİHS m.5’e
aykırılık savını kabul etmiştir. AİHM’nin Amuur v.France kararında
AİHM, yetkili makamların AİHM’e başvurucuların herhangi bir uça-
ğa binerek ülkeyi terkedebilecekleri ve özgürlüğünden yoksun kalma-
yacaklarına ilişkin savını reddetmiştir.
AİHM’e göre, Polis Merkezinde yaklaşık iki saat tutulma ya da
apartman dairesinde alıkoyma, AİHS m.5’e aykırıdır. Rantsev kararı-
na konu olan olayda, ikamet ve çalışma iznine aykırılık nedeniyle Kıb-
rıs’taki bir Rus göçmen, Polis Karakolu’nda yaklaşık iki saat tutulmuş,
ardından salıverilerek, çalıştığı gazino sahibince, gazinoda çalışan
işçilerin kaldığı bir apartman dairesine götürülmüş, buradan çıkışı-
na izin verilmeyerek ertesi sabah apartman önünde ölü bulunmuştur.
AİHM, ilgiliye yapılan eylemleri m.5’e aykırı bulmuştur.
86
AİHM’in idarî gözetim uygulaması bakımından Avrupa Birliği
Hukuku’nda kabul edilen,
87
ilgiliye “diğer etkili ama daha az zorlayıcı
önlemler uygulanamadığı takdirde” idarî gözetimin olanaklı bulun-
duğuna ilişkin uygulamasını temel aldığı da görülmektedir. Avrupa
Birliği hukukunda İdarî gözetim, son başvurulacak çaredir ve İdarî
gözetimden önce mutlaka tüm alternatiflerin tüketilmesi gerekir. Bu
alternatifler; polis veya göç idaresine düzenli aralıklarla bilgi verme yü-
kümlülüğü, pasaport ya da pasaport yerine geçen belgeleri teslim etme
yükümlülüğü, belli bir yer ya da adreste oturma yükümlülüğü, kefil
gösterme çalışma yükümlülüğü ya da elektronik izleme olabilir.
88
An-
cak hemen belirtelim ki, İdarî gözetimden önce uygulanabilecek alter-
natiflerin AİHS’ne ek 4.Protokol’ün 2.maddesinde düzenlenen dolaşım
özgürlüğüne aykırılık oluşturması olasılığı bulunmaktadır. Bu olasılığın
doğmaması için, dolaşım özgürlüğüne getirilen sınırlamanın mutlaka
zorunlu ve bu hükmün amaçlarına uygun ve orantılı olması gerekir.
89
85
Amuur v. France, Başvuru Nu:19776/92, 25 Haziran1996; Riad and İdiab v. Belgi-
um, Başvuru Nu: 29787/03 ve 29810/03, 24 Şubat 2008.
86
Rantsev v. Cyprus and Russia, Başvuru Nu: 259/04, 4 Şubat 2010, p.314-325.
87
Bu konu, ReceptionCondition Directive (2013/33/EU) m.8/II, Dublin Regulation
m.18/II ve Return Directive 15/I’de düzenlenmiştir. Konu hakkında ayrıntılı bilgi
için bkz. Handbook on European Law Relatingto Asylum, Bordersand Immigrati-
on, European Court of Human Rights, Publications Office of the European Union,
Luxembourg 2013, s.146-147.
88
Handbook on European Law, s.147.
89
Handbook on European Law, s.147.