34 / 421
TBB Dergisi 2015 (118)
Nimet ÖZBEK
33
yemekler çok kötüdür; açık havada egzersiz yapmak yasaktır.
63
AİHM,
Yaroshonen kararında, kişi başına düşen 2 metrelik alanın bile, başlı
başına AİHS’in 3.maddesindeki özgürlük ve güvenlik hakkının ihlâli
olduğuna hükmetmiştir.
64
Bu kararda AİHM, ayrıca, özgürlüğünden yoksun kılınan yaban-
cıların açık havaya çıkışının engellenmesinin bir ceza olarak hücre
cezası niteliğinde olsa dahi
65
bu durumun yetkili makamların takdir
yetkisine bırakılmayacağına hükmetmiştir.
AİHM’e göre başvuru sahibi, müebbet hapis cezasına mahkûm ol-
muş hükümlünün koşullarından bile daha ağır koşullarda gözaltında
tutulmuştur.
66
Ayrıca karara göre, ilgilinin aşırı kalabalık, hijyenden
yoksun şekilde,
67
bulaşıcı hastalıkların kol gezdiği, ilgilinin tedavisi-
durumlarda, ciddi sağlık sorunları haftalar boyunca teşhis edilmeden sürmekte,
bu da durumun ilerlemesine ve kamu sağlığına yönelik bir tehdit oluşmasına yol
açmaktadır. Ayrıca, gözetim altındakilerin tıbbî yardımı, neredeyse her zaman
kendi ceplerinden karşılaması gerekmektedir ve bu fiyatlar oldukça fahiştir. Mi-
safirhanelerde akıl sağlığı hizmeti sunulmamaktadır; oysa görüşülenlerin tamamı
gözetim sürelerinin uzamasının yıkıcı psikolojik etkilerine maruz kaldıklarını be-
lirtmiştir”: Misafirhaneler, s.23.
63
Yarashonen Kararı, p.17-20.
64
Yarashonen Kararı, p.77.
65
AHİM kararında, kişi başına düşen 4.60 TL’lik yemek ücreti verilmesinin yetersiz
olduğuna; 58 m² odada 30 yatağın bulunmasının genişlik ve donanım bakımından
uygun olmadığına; açık havaya “hava güzel olunca” çıkılabilmesinin hukuka uy-
gun olmadığına hükmedilmiştir. AİHM, diğer yabancı misafirhanelerinde -Ağrı,
Edirne-Tunça, İstanbul-Kumkapı, Konya ve Van’da- bulunan yabancıların, hiç
değilse günde bir saat dışarı çıkabilmelerine burada da olanak tanınması gerekti-
ğine vurgu yapmıştır.
66
Yarashonen Kararı, p.78.
67
BM Mahkûmlara Karşı Muamelenin Standart Asgarî Kuralları’na göre gözetim
altında tutulanlar kendilerine ait ayrı bir yatak, yeterli temiz çarşaf ve nevresim
sağlanması ve bunların sık sık değiştirilmesinin sağlanması hakkına sahiptir
(m.19). Kurallarda düzenlenen bir başka hükme göre, Yatakhanelerin sağlıkla
ilgili bütün koşulları karşılaması gerekir; havalandırma koşullarına, özellikle de
içerideki havanın miktarına, odalardaki asgarî boş alana, aydınlatma, ısıtma ve
havalandırmaya gerekli özen gösterilmelidir (m.10). Helsinki Yurttaşlar Derneği
Misafirhaneler Raporu’na göre, görüşülen kişiler sık sık aşırı kalabalıktan, yatak
ve nevresim sayısının tümüyle yetersiz olmasından yakınmıştır. Görüşmecilerin
birçoğu gözetim tesislerinde yerlerde uyuduklarını belirtmişlerdir: Misafirhane-
ler, s.21. BM Tutuklulara Karşı Muamelenin Standart Asgarî Kuralları’na göre,
gözetim tesislerin tuvalet ve duşların yeterli ve temiz olması gereğine işaret
eder. Gözetim altındakilerin kişisel hijyenlerin koruyabilmek için gerekli olan
sıklıkta, hava durumuna uygun bir sıcaklıkta duş alması mümkün olmalıdır
(m.12 ve m.13). Kurallar için bkz.
<http://www.ombudsman.gov.tr/contents/files/876b6--Mahpuslarin-Islahi-Icin-Asgarî-Standart-Kurallar.pdf>, (24 Ağustos
2014). Oysa gözetim altındakiler haftada bir duş alabildiklerini belirtmiştir, ancak