TBB Dergisi 118.Sayı

TBB Dergisi 2015 (118)

Nimet ÖZBEK

dürerek, tedavi olabilmek amacıyla Türkiye’ye yasal yollardan ge-

len Filistinli 26 yaşındaki bir sığınmacı (İslam Haslem Asalya) olup

Türkiye’ye geldikten sonra fizyoterapist olan Türk vatandaşı ile evlen-

miştir. Asalya hakkında sınır dışı etme kararı verilerek

Asalya Kum-

kapı Misafirhanesi’ne konulmuştur. Asalya, 12 ve 18 Ağustos 2009 ta-

rihleri arasında Kumkapı Misafirhanesi’nde kalmıştır.

AİHM, Asalya’nın Kumkapı Misafirhanesi’nde alıkonma sürecin-

deki, masada uyumak zorunda bırakılmak ve bir yabancının yardımı

olmaksızın tuvalet ihtiyacının karşılanmasındaki zorluklar hakkında

bu uygulamaların, ilgiliye yapılmış insan onuruna aykırı bir davra-

nış olduğunu tespit etmiştir.

AİHM, ayrıca Asalya’nın nispeten kısa

bir süre için de olsa alıkonması ve bu süreçte ilgiliye keyfî davranıl-

masının, ilgilinin manevî ızdırabını şiddetlendirdiğini tespit ederek,

Türkiye’nin AİHS m.3’e aykırı biçimde ilgiliyi küçük düşürücü mu-

ameleye maruz bıraktığına karar vermiştir.

AİHM’e göre, bir insan

yaşamının asgarî gereklerinden olan günlük ihtiyaçları ile yatakta

uyuma konusunda, Kumkapı Misafirhanesi yetkilileri, Asalya’nın eşi-

nin yardımına başvurabilirken; felç geçiren bir kişinin sert bir masada

uyumaya zorlanması kabul edilemez.

Asalya, AİHS m.3’e dayanarak

Kumkapı Misafirhanesi’ndeki alıkonma koşulları bakımından, özel-

likle kendisi gibi tekerlekli sandalyeye bağlı kişiler yönünden yeter-

siz koşullar, asansör ve engelliler için tuvalet olmayışından şikayetçi

olmuş, mevcut sağlık durumu yüzünden yaşadığı zorluklardan kur-

tulmak isteminde bulunmuştur. Asalya, hassas konumda olan sığın-

macılardan biridir. Hassas konumdaki sığınmacılar, işkence ve travma

mağdurlarını, refakatsiz küçükleri, yaşlıları, engellileri, tıbbî yardıma

ihtiyacı olanları, özel ihtiyaçları olan kadınları içerir.

Başvuru sahibi, sınır dışı etme kararına karşı yargı yoluna başvurabilmiştir. Sınır

dışı etme kararına karşı verilen mahkeme kararları, AİHM tarafından ayrıntılı bi-

çimde incelenmiştir. Bkz.Asalya kararı, p.75. AİHM, ayrıca karara konu olayda

ilgili hakkında tedbir kararı vermiştir: Asalya kararı, p.27-33.

Asalya kararı, p.49.

Asalya kararı, p.51-54.

Asalya kararı, p.50-53.

BM Herhangi Bir Biçimde Tutulan veya Hapsedilen Kişilerin Korunması için

İlkeler Bütünü (bkz.dn.60), 5/II ve 31.ilke; BM Mahkûmlara Karşı Muamelenin

Standart Asgarî Kuralları (bkz.dn.66), m.23/I; Avrupa Birliği, Konsey Yönerge-

si, 2003/9/EC/ of 27 Ocak 2003; Sığınma İsteyenlerin Ülkeye Kabulüne ilişkin

Asgarî Standartları Belirleyen AB Komisyonu Konsey Yönergesi, 6 Şubat 2003,

2001/0091, Yönerge için bkz.