40 / 421
TBB Dergisi 2015 (118)
Nimet ÖZBEK
39
Asalya kararında, AİHM, “bir kişinin usulüne aykırı surette ülke-
ye girmekten alıkonması veya kendisi hakkında sınır dışı etme ya da
geri verme işleminin yürütülmekte olması nedeniyle usulüne uygun
olarak yakalanması olanaklıdır” hükmünde (AİHS m.5/I) yer alan
“usûlüne uygunluk” ilkesine aykırılık bulunduğuna hükmetmiştir.
Zira AİHM’e göre, ilgilinin İdarî gözetim altına alınmasına ilişkin açık
yasal hükümler bulunmamaktadır. Bu nedenle idarî gözetim yasal ol-
mayıp bu durum AİHS m.5/I’e aykırılık oluşturur. Ayrıca AİHS m.5/
IV, ilgiliye özgürlüğünden yoksun bırakan işleme itiraz ve iptali için
etkin başvuru yolunu içermektedir. Asalya kararında bu hükümde
düzenlenen ilgili hakkında verilen özgürlük kısıtlamasının yasaya uy-
gunluğu hakkında kısa süre içerisinde karar verilmesi ve yasaya ay-
kırı görülmesi halinde ilgilinin, serbest bırakılması için mahkemeye
başvurma hakkına sahip olduğuna ilişkin hükme de aykırılık bulun-
muştur. Aynı şekilde, Yarashonen kararında da açık yasal hükümler
bulunmadığı halde ilgilinin İdarî gözetim uygulaması ile özgürlüğün-
den yoksun bırakılması AİHS m.5/I’e aykırı bulunmuştur.
AİHS m.5/II, ilgili özgürlüğünden yoksun bırakıldığı zaman bu
işlemin sebeplerinin ilgiliye bildirilmesi gerektiğini düzenler. Yaras-
honen kararında, AİHM, hem idarî gözetim uygulamasının sebepleri
hakkında bilgi verilmemesi hükmüne aykırılık; hem de, İdarî göze-
time karşı etkin başvuru yolunun bulunması gerektiğine ilişkin hü-
kümlere aykırılık bulmuştur.
Gürcistan uyruklu olduğunu iddia eden ancak bu durumu Gür-
cistan yetkililerince doğrulanamayan Ramiz Aliev, bir yıl içinde de-
ğişik nedenlerle üç kez gözaltına alınmıştır. Önce Yunanistan’a yasal
olmayan yollardan girerken gözaltına alınarak Edirne Tunca Kabul ve
Barınma Merkezi’nde, ardından Kırklareli Gaziosmanpaşa Kabul ve
Barınma Merkezi’nde alıkonulmuştur. Aliev, ardından sığınmacılık
başvurusunda bulunmuş; sığınmacılık statüsü tamamlandıktan sonra,
Kırklareli’nde geçici ikamet izni verilerek serbest bırakılmıştır. Aliev,
serbest bırakıldıktan sonra Kırklareli yerine İstanbul’a gitmiş hırsızlık
suçlamasıyla gözaltına alınmış; Aliev’in serbest bırakılmasına ilişkin
belge mahkemeye ulaştırılmamıştır. Ancak Aliev, hakkında verilmiş
bir sınır dışı etme kararı olmamasına rağmen bir haftadan fazla, ye-
tersiz yemeğin verildiği, yatağın ve battaniyenin bulunmadığı, birçok
kişinin kaldığı elverişsiz, sağlık koşullarına aykırı küçük bir hücre-
de tutulmuştur. Buradan da, hakkında sınır dışı etme işlemi devam