49 / 421
AİHM Kararları Işığında YUKK’nda İdarî Gözetimin Uygulandığı Mekânlar Hakkında ...
48
rası kanun hükümlerinin çatışması halinde milletlerarası antlaşma
hükümleri esas alınır”. AİHS içtihatları, taraf olunan BM İşkence, İn-
sanlık Dışı, Küçük Düşürücü Muamele veya Cezaya Karşı Sözleşme
ve Sözleşme’ye Ek Protokol ve idarî gözetim altında kalacak olanla-
ra yönelik kurallar bütünü birlikte değerlendirildiğinde her ne kadar
YUKK ile yasal temellere kavuşmuş olsa da idarî gözetim uygulama-
sının, taraf olduğumuz
bazı
milletlerarası sözleşmelere aykırılık oluş-
turma potansiyeli taşıdığı görülmektedir. Bu durumda Anayasa’nın
90.maddesinin son fıkrası uyarınca milletlerarası sözleşmelerin esas
alınması gereklidir.
104
Anayasa’nın 16.maddesine göre, “yabancıların hakları milletlera-
rası hukuka uygun ve kanunla sınırlanabilir”. İdarî gözetimin YUKK
ile düzenlenmesi, yabancıların özgürlüğünden yoksun kılınması so-
nucunu doğursa da idarenin diğer düzenleyici işlemleri karşısında
kanunla sınırlama ölçütüne aykırılık oluşturmuyor denilebilir. Ancak
milletlerarası hukuka uygunluk bakımından çeşitli sorunlar bulun-
maktadır.
YUKK’nda geri gönderme merkezlerinde kalacak olan kişilere ta-
lepleri üzerine avukat sağlanacağı belirtilmişse de adlî yardım sağ-
lanacağına ilişkin bir düzenleme bulunmamaktadır. Bu kişiler ço-
ğunlukla, kimlik belgeleri bulunmadıkları için adlî yardım erişme
olanağından yoksundur. İdarî gözetim altında tutulacak olanlara yasal
temsilcisi, avukat noter ve BMYYK temsilcisi ile görüşme olanağı sağ-
lanmış; ancak danışmanlık ve hukuksal yardım desteğine erişimlerini
sağlayacak Helsinki Yurttaşlar Derneği gibi sivil toplum örgütleriyle
görüşebilme olanağı tanınmamıştır. Oysa bu kişiler, özellikle ulusla-
rarası koruma başvuru sahipleri, sivil toplum kurullarının desteğiyle
danışmanlık ve hukuksal yardım desteğine erişebilmektedirler.
Kaynakça
AAİHE: Seçmeli Protokol, BM İşkenceyi ve Diğer Zalimane İnsanlık Dışı ya da Aşa-
ğılayıcı Muamele ya da Cezaya Karşı Sözleşme İşkenceyi Önleme Kılavuzu, Çe-
viren: Elif Şimşek, Türkiye İnsan Hakları Vakfı Yayınları, Ankara 2007, (Şimşek).
Akgül M.E., “Kişi Hürriyeti ve Güvenliği Bağlamında AİHS ve Anayasa Hükümleri
104
Bu konuda ayrıntılı inceleme için bkz.Akgül, s.134-137.