391 / 617
Türk Borçlar Kanununda Yüklenicinin Sadakat ve Özen Borcu
390
biçiminde düzenlenmiştir. İş sahibinin zarara uğramasından kaçın-
mak, yüklenicinin özen borcu gereğidir. Özen borcu, BK. 96. mad-
desindeki (TBK. 112. madde) sorumluluğunun özel biçimidir. Yasa
koyucu, istisna akdinde sorumluluğu akdin sonucuna bırakmamış,
özel hüküm getirmiş olmakla özen borcuna nedenli önem verdiğini
göstermiştir. Aksine davranış halinde iş sahibi, sadece zararın varlığı-
nı ve miktarını ispatlamakla yükümlüdür. Zararın doğmasında kastı
olmadığını, kusur ve dikkatsizliği bulunmadığını, her türlü önlemi al-
dığını, beklenen özeni gösterdiğini ispat külfeti ise yükleniciye aittir.
(HGK.12.10.1994 gün ve 1994/15-265 E. 1994/600 K)”.
87
Yüklenicinin özen yükümlülüğüne aykırı davranışı iş sahibinin
ölümüne sebep olursa iş sahibinin desteğinden yoksun kalanların aça-
cağı tazminat davaları da TBK m.114/II uyarınca akdi sorumluluk hü-
kümlerine tabi olmalıdır.
88
Yine yüklenicinin özen borcuna aykırılık
dolayısıyla zarar gören üçüncü kişilerin, haksız fiil ya da üçüncü kişiyi
koruyucu sözleşme hükümlerine göre yükleniciden tazminat talep et-
meleri söz konusu olabilecektir.
89
B. İşin Başkasına Yaptırılması
Yüklenicinin özen borcuna aykırı davrandığı ve işin sözleşmeye
uygun biçimde yapılmadığı anlaşılırsa, iş sahibi TBK 473/II madde
hükmü gereğince işi başkasına yaptırma hakkına sahiptir. Bunun için;
eserin ayıplı
90
veya sözleşmeye aykırı biçimde yapılacağı kesinlikle
tahmin edilmeli, kesinlikle tahmin edilen eserdeki ayıp veya sözleş-
meye aykırılık yüklenicinin kusuruna dayanmalı
91
ve iş sahibi tara-
fından yükleniciye uygun bir süre verilmeli, işin üçüncü bir kişiye
yaptırılacağı hususu ihtar edilmiş olmalıdır. Bu ihtarı bizzat iş sahibi
yapabileceği gibi mahkeme tarafından da yapılması mümkündür. İşin
yüklenici tarafından düzeltilemeyeceği kesin olarak anlaşılıyorsa veya
yüklenici ayıpları gidermeyi veya işi düzeltmeyi reddetmişse ihtarla
87
Y. 15 HD, 2012/1993 E, 2013/1868 K, ve 20.03.2013 tarihli kararı.
88
Tandoğan, s.61.
89
Büyükay, s.140.
90
Eserin tamamlanmasından sonra ayıplı olduğunun tespiti halinde bu imkândan
yararlanmak mümkün değildir. Yavuz, s.975.
91
Eserin ayıplı veya sözleşmeye aykırı biçimde meydana getirilmesinde iş sahibinin
kusuru bulunmamalıdır.