

TBB Dergisi 2015 (119)
Sami DOĞRU
505
neden olmuş; sahildar devletler arasındaki karşılıklı bu iddiaların ça-
kışması da işletilecek doğal kaynakların bulunduğu deniz alanlarının
sınırlandırılması ihtiyacını ortaya çıkarmıştır.
3
Bu kapsamda, 20. yy’ın
ikinci yarısında devletler arasında deniz yetki alanlarının sınırlandı-
rılmasına yönelik anlaşmalarda önemli artış kaydedilmiştir. Bugün
dünyada mevcut yaklaşık 400’ü aşkın deniz yetki alanı uyuşmazlığın-
dan 190’a yakını anlaşmalarla belirlenmiştir. Bununla birlikte, daha
barışçı yollarla sınırlandırmayı bekleyen pek çok uyuşmazlık çözüm
beklemektedir.
4
İşte Doğu Akdeniz de bu tür uyuşmazlıkları bünyesinde barın-
dırmaktadır. Son yıllarda bölgede yeni hidrokarbon kaynaklarının
keşfi, uzun yıllardır gündemi meşgul eden ve ortaya çıkışı ile çözüle-
memesinin yegâne sorumlusu Rum tarafı olan
Kıbrıs Uyuşmazlığının
,
Sertaç H. Başeren’in isabetle belirttiği gibi,
5
denize yayılarak daha da
tehlikeli boyutlara ulaşmasına neden olmuştur. Bu çalışmada, Doğu
Akdeniz’de bir kısmı tespit edilen ve bir kısmı da varsayılan hidro-
karbon kaynaklarına yönelik son gelişmeler ele alınacak, müteakiben
Türkiye’nin ulusal çıkarlarını da gözeten ve uluslararası hukuka uy-
gun olarak yapılacak bir kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge
sınırlandırmasının ana hatları ortaya konacaktır. Ayrıca Türkiye’nin
bölgedeki başat durumunu yeniden kazanabilmesi için yapması gere-
kenler özetlenecektir.
I. Doğu Akdeniz’deki Hidrokarbon Kaynakları
A. Doğu Akdeniz ve
Önemi
Tarihin değişik dönemlerinde büyük savaşlara sahne olmuş olan
Doğu Akdeniz aslında birçok tarihçi ve yazarın
“verimli hilal”
dedikle-
ri bölgede yer alır
6
(Bkz. Harita 1). Tarih boyunca oluşan uygarlıkların
3
R.R. Churchill ve A.V. Lowe, The Law of the Sea, Manchester University Press
1999, s. 181.
4
Gerald H. Blake, “World Maritime Boundary Delimitation: The State of Play”,
Maritime Boundaries and Ocean Resources, Ed.: Gerald Blake, London 1987, s. 3.
5
Sertaç Hami Başeren, “Doğu Akdeniz Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılma-
sı Sorunu: Tarafların Görüşleri, Uluslararası Hukuk Kurallarına Göre Çözüm ve
Sondaj Krizi”, Doğu Akdeniz’de Hukuk ve Siyaset, Yay. Haz.: Sertaç Hami Başe-
ren, AÜSBF, Ankara 2013, s. 254.
6
Daniel Pipes, Greater Syria: The History of an Ambition, Oxford University Press,
Londra 1990, s. 15.