119

513 / 617

Doğu Akdeniz’de Hidrokarbon Kaynakları ve Uluslararası Hukuka Göre Bölgedeki Kıta Sahanlığı ... 512
ları deniz alanlarının sınırlandırmasını devletler arasında çok önemli
bir sorun haline getirmiştir.29
Diğer taraftan, deniz ve deniz altındaki doğal kaynakları işleten
ticari şirketlere baktığımızda, bunların daha çok devletler arasında
uyuşmazlığa konu olmayan ve sınırları belirlenmiş deniz alanlarını
tercih ettikleri görülmektedir. Bu da devletlerin içinde işletilecek do-
ğal kaynakların bulunduğu deniz alanlarının sınırlandırılması ihtiya-
cını ortaya çıkarmıştır.30
Deniz alanlarının sınırlandırılması deyince, kıyıları bitişik devlet-
ler ile, kıyıları karşı karşıya olup da deniz yetki alanları çakışan dev-
letler arasında, başta karasuları olmak üzere, bitişik bölge, kıta sahanlığı
ve münhasır ekonomik bölge alanlarının sınırlandırılması akla gelmek-
tedir. Bu çalışmada, kıta sahanlığı ve münhasır ekonomik bölge alan-
larının sınırlandırılması konusu incelenecektir.
Deniz alanlarının sınırlandırılmasına ilişkin mevcut uluslararası
hukuk kurallarını incelemeden önce deniz yetki alanı ilanı ve deniz yet-
ki alanı sınırlandırılması arasındaki ayırımı yapmak doğru olacaktır.
‘Deniz yetki alanı ilanı’, diğer bir komşu devletle bağlantısı olmayan
bir deniz alanında kıyı devletinin karasuları, bitişik bölge veya mün-
hasır ekonomik bölgesinin dış sınırını tek taraflı olarak ilan etmesi
anlamına gelir. Bu faaliyet doğası gereği tek taraflı bir işlemdir. Buna
karşın, ‘deniz yetki alanı sınırlandırılması’ ise, iki veya daha fazla dev-
letin, sahip oldukları ya da ilan ettikleri deniz yetki alanlarının, diğer
sahildar devletin deniz yetki alanları ile çakıştığı bölgedeki deniz ala-
nının bir anlaşma ile sınırlandırılmasıdır31. Bu nedenle, Uluslararası
Adalet Divanı (International Court of Justice-ICJ/UAD) Maine Körfezi
Davasında, deniz alanlarının sınırlandırılması ameliyesinin tek taraflı
bir işlem olmadığını belirtmiştir.32
29 Jonathan I. Charney, “Introduction”, International Maritime Boundaries, Ed.: Jo-
nathan I. Charney ve Lewis M. Alexander , Vol. I, Doderecht 1993, s. xxiii.
30 Churchill ve Lowe, op. cit., s. 181.
31 Lucius Caflisch, “The Delimitation of Maritime Spaces between States with Op-
posite and Adjacent Coast”, A Handbook on the Law of the Sea, Ed.: Rene-Jene
Dupuy ve Daniel Vignes, Martinus Nijhoff Publishers, Dodrecht 1991, s. 426-427.
32 * Prof. Dr. Sertaç Hami Başeren tarafından üretilmiştir.
Delimitation of the Maritime Boundary in the Gulf of Maine Area, Judgment, I.C.J.
Reports 1984, par. 112. (e.t.:20
Eylül 2014)