119

Doğu Akdeniz’de Hidrokarbon Kaynakları ve Uluslararası Hukuka Göre Bölgedeki Kıta Sahanlığı ...

542

Sınırlandırmanın belirtilen temel aşamaları takip edilirken, Tür-

kiye açısından sınırlandırma yapılacak Doğu Akdeniz’i gösterdikleri

farklı coğrafi özelliklere göre üç ayrı bölgeye ayırarak ele almak doğru

olacaktır. Coğrafi açıdan farklı bölgelerin ayrı ayrı ele alınması, ulus-

lararası yargı kararlarında kabul edilip uygulanmış bir yöntemdir.

180

Aşağıdaki incelememizde Türkiye açısından Doğu Akdeniz’de kıta

sahanlığı ve münhasır ekonomik bölgenin sınırlandırması üç ayrı

bölgede değerlendirilecektir. Birinci bölge; Türkiye, Suriye, Lübnan ve

KKTC kıyılarının bulunduğu bölgedir. İkinci bölge; Türkiye ve KKTC

kıyılarının bulunduğu bölgedir. Üçüncü bölge ise; Türkiye, Yunanis-

tan, Libya, Mısır, KKTC ve GKRY kıyılarının bulunduğu bölgedir.

2. Birinci Bölge

Bu bölgede Türkiye ile Suriye ve Lübnan arasındaki deniz alan-

larının sınırlandırması sözkonusudur. Türkiye ile Suriye kıyıları biti-

şik olan iki ülke olması nedeniyle, bu bölgedeki sınırlandırma ‘deniz

yan sınırının belirlenmesi’ şeklinde olacaktır ve sadece kıta sahanlığı

ve münhasır ekonomik bölge alanlarının değil, aynı zamanda kara-

sularının sınırlandırılmasını da kapsamaktadır. Kıyı şekilleri benzer

ve uzunlukları birbirine yakın ve bitişik iki devlet arasındaki kara-

sularının yan sınırı, kıyının genel doğrultusuna dik (perpendicular)

bir çizgi yani

eşit uzakılık

çizgisi sınır olarak kabul edilmelidir.

181

Ku-

zey-güney istikametinde uzanan kıyıya dik olarak belirlenecek 12

mil

182

genişliğindeki karasuları sınırının bittiği yerden kıta sahanlığı

ve münhasır ekonomik bölge sınırı başlayacaktır. Ancak, bölgede ka-

rasularından sonraki bu çizgiyi etkileyecek yani eşit uzaklık çizgisini

Türkiye lehine kaydırmayı (düzeltmeyi) haklı çıkartacak bir coğrafi

faktör söz konusudur. Türkiye - Suriye kara sınırının denizle birleştiği

180

Acer, Deniz Hukuku Sempozyumu, op., cit., s. 3-11.

181

Kıyıları bitişik ya da karşılıklı devletler arasında karasularının sınırlandırılması

1982 Birleşmiş Milletler Deniz Hukuku Sözleşmesi Md. 15’de düzenlenmiştir. Ea-

sasen 1958 Karasuları ve Bitişik Bölge Sözleşmesi Md. 12’nin bir tekrarı mahiye-

tinde olan ve günümüzde uluslararası örf ve adet hukuku kuralı haline gelen bu

hükme göre, ‘tarihi haklar’ veya ‘özel durumlar’ın varlığı ‘eşit uzaklık’ çizgisini

esas alan sınırlandırma dışında bir sınırlandırma da yapılabilecektir. Diğer bir de-

yişle, ‘sınırlandırılacak bölgede ‘özel durum’ varsa ‘eşit uzaklık’ metodu uygulan-

mayacaktır. Caflisch, op., cit., s. 441.

182

Akdeniz’de hem Türkiye’nin hem de Suriye’nin karasuları genişliği 12 mildir.