119

Doğu Akdeniz’de Hidrokarbon Kaynakları ve Uluslararası Hukuka Göre Bölgedeki Kıta Sahanlığı ...

538

ler canlı türler olabileceği gibi madenler ve diğer mineral kaynaklar

olabilmektedir. Örneğin, Grönland - Jan Mayen Davası’nda, balıkçılık

bölgesinin sınırlandırılmasında mahkeme ‘ortay hattı’ ekonomik fak-

törü dikkate alarak düzeltmiştir.

161

Bölgedeki mevcut doğal kaynakları

bariz bir biçimde orantısız paylaştıran bir sınırlandırma çizgisi hakka-

niyete uygun bir sınır olarak kabul edilemeyecektir.

162

Devlet uygulamalarında ekonomik faktör doğrudan sınırın yeri-

ni etkilemese de bazı anlaşmalarda etkin olduğu görülmektedir. 1969

tarihli Katar-BAE Anlaşması

163

ile belirlenen sınır çizgisi

al-Bunduq

petrol alanını ile çakışacak şekilde çizilmiştir. 1958 tarihli Bahreyn -

Suudi Arabistan Anlaşması

164

ile belirlenen sınır çizgisi petrol alanı

ile çakışacak şekilde çizilmiştir. 1988 tarihli İsveç - SSCB Anlaşması

165

balıkçılık alanı konusuna tipik bir örnek teşkil etmektedir. 1978 tarihli

Hollanda - Venezüella Anlaşması

166

ile sınır Hollanda’nın potansiyel

hidrokarbon rezervi olan

Aruba

üzerindeki egemenliğini koruyacak

şekilde çizilmiştir. 1989 tarihli Trinidat Tobako - Venezuella Anlaşma-

sı

167

ile

Kolumbus Kanalı

üzerindeki eşit uzaklık çizgisi mevcut petrol

yatağının bütünlüğünü koruyacak şekilde modifiye edilmiştir.

Yukarıdaki örneklerin dışında, devlet uygulamaları bu alanda

iki esnek çözüm getirmiştir. İlk çözüm, sınır aşan petrol dâhil doğal

kaynak yatakları ile ilgili ‘

ortak rezerv anlaşması (common deposit

clause)’

168

oluşturulmasıdır. Bu 1999 tarihli Eritre -Yemen Tahkimin-

161

I.C.J. Reports 1993, op. cit., s. 72, par. 76. Bununla birlikte, Mahkeme sosyo-ekono-

mik faktörleri dikkate almamıştır. I.C.J. Reports 1993, op. cit., s. 74, par. 80.

162

Kanada-Fransa Davası, Canada/France Arbitration, op. cit., s. 1173, par. 84; Jan

Mayen Davası, I.C.J. Reports 1993, par. 73 - 74; Eritre-Yemen Davası, The Eritrea/

Yemen arbitration (second phase), op. cit., par. 62- 63 ve 74.

163

“Report Number No. 7-9”, International Maritime Boundaries, Vol. II, op. cit., s.

1541.

164

“Report Number No. 7-3”, International Maritime Boundaries, Vol. II, op. cit., s.

1489.

165

Bu anlaşmada balıkçılık temel bir sorundu. “Report Number No. 10-9”, Internati-

onal Maritime Boundaries, Vol. II, op. cit., s. 2957.

166

“Report Number No. 2-12”, International Maritime Boundaries, Vol. I, op. cit., s.

615.

167

“Report Number No. 2-13(2)”, International Maritime Boundaries, Vol. I, op. cit.,

s. 655.

168

Bir petrol rezervi işleten sahil devleti, benzer bir rezervi işleten diğer sahil dev-

letinin rezervinin sınırı geçerek kendi tarafına akmasına neden olabilecektir. Bu

durumu önlemek için, bir çok deniz sınırı oluşturan sözleşmelerde sınır aşan re-