540 / 617
TBB Dergisi 2015 (119)
Sami DOĞRU
539
de
169
hayata geçirilmiştir. 1965 tarihli Norveç-Birleşik Krallık Anlaş-
ması
170
ve 1974 tarihli İran -BAE Anlaşması
171
diğer iki örnektir. İkinci
çözüm,
‘ortak işletme (joint development)’
kurulmasıdır. Bu kapsam-
da, anlaşmalar iki gruba ayrılır. Birinci grup, deniz sınırları belirlen-
miş alanlarla ilgilidir. Bu alanlarda, taraflar sınır çizgilerini de içine
alan bir
‘ortak işletme alanı (joint development zone)’
kurarlar. Tipik
örneği 1981 tarihli Norveç- İzlanda Anlaşması
172
ile kurulan ortak iş-
letme alanıdır. İkinci grup ise, sınırlandırmanın yapılmamış veya ya-
pılamamış olduğu alanlarla ilgilidir. Bu alanlarda taraflar sınırlandır-
ma yapmadan ve içinde ortak işletme yapabilecekleri
‘ortak işletme
alanı (joint development zone)’
kurarlar. 1974 tarihli Japonya- Güney
Kore Anlaşması
173
buna iyi bir örnek teşkil etmektedir.
Bu çerçevede, Doğu Akdeniz değerlendirildiğinde, uzun süredir
çözülemeyen Kıbrıs uyuşmazlığı çözülmeden GKRY tarafından bu
uyuşmazlığın denize yayılmasından kaynaklı deniz alanlarının sı-
nırlandırılması uyuşmazlığının çözülmesi mümkün görülmemekte-
dir. Bu nedenle, bölgede varlığı keşfedilen doğal kaynakların sahildar
devletler arasında hakkaniyete uygun paylaşımını sağlayan bir çözüm
bulununcaya kadar, yukarıda belirtilen
‘ortak işletme’
uygulama-
sı da bir seçenek olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda, KKTC
Cumhurbaşkanı Sn. Derviş Eroğlu’nun, Kıbrıs’ta Türkler ve Rumlar’ın,
petrol ve doğalgaz çıkarımı konusunda işbirliği yapmaları yönündeki
önerisi
174
de dikkate alınması gereken ve bölgedeki ‘ilgili duruma’ atıf
yapan bir öneridir.
zervleri işletmeye yönelik işbirliğini sağlamak amacıyla ‘ortak rezerv klozu”na
yer verilmiştir.
169
The Eritrea/Yemen arbitration (second phase), op. cit., s. 998-999, par. 89.
170
“Report Number No. 9-15”, International Maritime Boundaries,
Vol.II, op. cit., s.
1879.
171
“Report Number No. 7-8”, International Maritime Boundaries,
Vol.II, op. cit., s.
1533.
172
“Report Number No. 9-4”, International Maritime Boundaries,
Vol.II, op. cit., s.
1755.
173
“Report Number No. 5-12”, International Maritime Boundaries, Vol.I, op. cit., s.
1073.
174
Derviş Eroğlu, “Açış Konuşmaları”, Yaşam ve Stratejik Kaynaklar Açısından Kıb-
rıs, op. cit., s.19.