139 / 617
Türk Anayasa Mahkemesi’nin Yürürlüğü Durdurma Kararlarının Hukuki Niteliği
138
yürürlükte kalmakta, kimi zaman bu sürede, yasaya dayalı işlemler
yoğunlaşarak artmaktadır. Bu durum, iptal kararından beklenen so-
nucun elde edilmesini engellemektedir.
II. B. 14) İptal kararlarının gerekçesi yazılmadan açıklanamayacağı
kuralı da yürürlüğün durdurulmasına engel oluşturamaz. Çünkü yü-
rürlüğün durdurulması kararı verildiğinde ortada henüz iptal kararı
yoktur ki açıklanması söz konusu edilebilsin.
II. B. 15) İptal hükmünün yürürlüğe gireceği günün ayrıca belir-
lenmesi kuralı da yürürlüğün durdurulmasına engel görülmemelidir.
Zira her ikisi de gerekli ve zorunlu durumlarda başvurulacak yetki-
lerdir. İptal kararının yürürlüğe gireceği günün ayrıca kararlaştırıla-
bilmesinin amacı, iptal kararının ortaya çıkardığı hukuksal boşluğun,
kamu düzenini tehdit etmesine ya da kamu yararını bozmasına izin
vermemesidir.
II. B. 16) Anayasa’nın 152. maddesinde; görülmekte olan bir davada
itiraz yoluna başvuran mahkeme, önündeki uyuşmazlığı karara bağla-
mayı, Anayasa Mahkemesi’nin kararına kadar geri bırakabilmektedir.
İlk derece mahkemesine tanınan bir yetkinin Anayasa Mahkemesine
tanınmaması düşünülemez.
II. B. 17) Yasama organının, Anayasa Mahkemesi’nin iptal ka-
rarlarına karşın, aynı konuyu benzer içerikte yeniden yasalaştırması
sıklıkla rastlanılan bir olgudur. Bütün bunlar, uygulamayı durdurma
önleminin önemini göstermektedir.
II. B. 18) Yürürlüğü durdurma yetkisi; ulusal egemenlik kapsamın-
daki yargılama yetkisini, ulus adına kullanan bağımsız mahkemele-
rin, davaları çözümlerken durumuna göre zorunlu gördükleri önlem-
leri alabilmeleri, hem kurumsal yapılarının hem de “İnsan Hakları
Evrensel Bildirgesi” ile “İnsan Haklarının ve Temel Özgürlüklerinin
Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi” nin vurguladığı hukukun
genel ilkelerinin ve adaletli yargılanmayı da içeren hak arama özgür-
lüğünün doğal sonucudur. Bu olgular, Anayasanın ilgili maddeleriyle
kurumlaştırılan hukuksal yöntemlerde dayanağını bulmaktadır.
II. B. 19) Anayasanın özüne ve amacına uygun olarak, hukukun
üstünlüğünü korumak zorunda olan Anayasa Mahkemesi, yürürlüğü
durdurma kararı verebilmelidir.