140 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Fatih DEMİRCAN
139
Anayasa Mahkemesi genellikle, denetime tabi normu önce iptal et-
mekte, sonra yürürlüğünü durdurmaktadır. Buradaki yürürlüğü dur-
durma kararının gerekçesini ise “İptal kararının Resmi Gazetede ya-
yımlanacağı güne kadar sonuçsuz kalmaması” olarak açıklamaktadır.
11
Anayasa Mahkemesi’nin yürürlüğünü durdurduğu kanunlardan
birisi de 9.2.2008 tarih ve 5735 sayılı Kanun’dur. Mezkûr Kanun, Türki-
ye Cumhuriyeti Anayasası’nın Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılma-
sına Dair Kanun’dur. Bu kararda, Anayasa Mahkemesi’nin, Anayasa
değişikliklerini esas yönünden de inceleyerek hem yürürlüğü durdur-
ma kararı verdiğine hem de söz konusu Kanunu iptal ettiğine şahit
olmaktayız.
12
Anayasa Mahkemesi içerik yönünden gerekçesinin 16.
paragrafında şöyle demiştir:
“Bireysel bir tercih ve özgürlük kullanımı olsa da, kullanılan din-
sel simgenin tüm öğrencilerin bulunmak zorunda olduğu derslikler-
de veya laboratuvar ortamlarında, farklı yaşam tercihlerine, siyasal
görüşlere veya inançlara sahip insanlar üzerinde bir baskı aracına
dönüşmesi olasılığı bulunmaktadır. Bu olasılığın ortaya çıkması du-
rumunda taşınan dinsel simgenin başkalarının üzerinde yaratacağı
baskı ve olası eğitim aksamaları ile kamu düzeninin bozulması karşı-
sında, üniversite yönetimlerinin ve kamu kurumlarının müdahalesine
olanak verilmemesi, herkesin eşit şekilde eğitim hakkından yararlan-
masını engelleyebilecektir.”
Anayasa Mahkemesi’nin bu görüşü 1982 Anayasası’nın, Anayasa
değişikliklerinin esas denetimi yasağına aykırıdır.
Anayasa Mahkemesi 9.2.2008 tarih ve 5735 sayılı Kanunu şekil yö-
nünden denetlediğini iddia etmiş ve şöyle demiştir:
“Anayasa’nın 2. maddesinde belirtilen Cumhuriyetin temel nite-
liklerini dolaylı bir biçimde değiştiren ve işlevsizleştiren bu düzenle-
me Anayasa’nın 4. maddesinde ifade edilen değiştirme ve değişiklik
teklif etme yasağına aykırı olduğundan, Anayasa’nın 148. maddesinin
ikinci fıkrasında öngörülen teklif koşulunun yerine getirilmiş olduğu
kabul edilemez.”
11
Örnekler için bk.:
AYMKD.
; S.39 C.1 7.10.2003 tarih ve E.2003/73 K.2003/86 sa-
yılı karar,
AYMKD.
; S.40. C.1 23.7.2003 tarih ve E.2003/48 K.2003/76 sayılı karar,
AYMKD.
; S.41 C.1 30.9.2005 tarih ve E.2005/78 K.2005/59 sayılı karar.
12
22 Ekim Çarşamba 2008 tarihli ve 27032 sayılı Rega