160 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Kahan Onur ARSLAN
159
insan onuru, bizzat insanın kendisine karşı da korunmalıdır. Yani ki-
şinin maddi veya manevi bütünlüğüne veya şahsiyetine karşı insanlık
dışı uygulamalara rıza göstermesi de insan onuru kavramı sebebiyle
mümkün olmamalıdır.
16
II. İNSAN ONURUNUN EVRENSEL NİTELİĞİ
Görüldüğü üzere, insan onuru, bireyin en yüksek içsel değeri ve
kişiliğin odak noktası olarak kabul edilmektedir. Fakat tüm insanlık
bakımından en yüksek değer olarak kabul edilebilmesi için insan onu-
runun zorunlu bir takım ölçütlere göre evrensel olduğuna toplumla-
rın inandırılması gerekir.
17
Bu ölçütlerden birisi, kişinin özgür iradesinin ya da istem özgür-
lüğünün mutlak bir değer olarak kabul edilmesidir. Yani öznenin bi-
reysel irade özgürlüğü insan onurunun evrenselliğinin ilk şartıdır.
Evrensellik ölçütü için gerekli ikinci şart ise, bireysel iradelerin kar-
şısındaki yabancı iradelerin de mutlak kabul görmesi gerekliliğidir.
Öyle ki, başkasının irade özgürlüğünün temeli kişinin kendi irade öz-
gürlüğünün içerisinde aranmaktadır. Buna göre, insanoğlunun kendi
irade özgürlüğü ve onuru, yine insanoğlunun kendisi ile yürüttüğü
diyalogdan kaynaklanmaktadır.
18
Bu bakımdan insan onuru da tıpkı insan hakları gibi insan olma-
ya hiçbir kısıtlama ya da ayrım olmaksızın bağlı olması gereken ve
ancak bu şekilde evrensel geçerliliği güvence altına alınabilecek olan
bir kavramdır.
19
Nitekim insan onuru kavramı Birleşmiş Milletler Antlaşması; Ki-
şisel ve Siyasal Haklar Uluslararası Sözleşmesi; Ekonomik, Sosyal ve
Kültürel İlişkin Uluslararası Sözleşme; Avrupa İnsan Hakları Sözleş-
mesi ve Avrupa Temel Haklar Şartı gibi önemli uluslararası belgelerin
de önemle yer verdikleri bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır.
Birleşmiş Milletler Antlaşması’nın
20
varlık amaçlarının başında te-
16
Seymen Çakar, s. 3.
17
Aldanmaz, s. 82.
18
Aldanmaz, s. 83.
19
Heinzmann, s. 60.
20
26 Haziran 1945 tarihinde San Francisco’da imzalanmış ve 110. maddeye uygun
olarak 24 Ekim 1945’de yürürlüğe girmiştir. Türkiye Antlaşmayı Milletlerarası