162 / 617
TBB Dergisi 2015 (120)
Kahan Onur ARSLAN
161
Son tahlilde, insan onurunun, en azından uluslararası alanda ka-
bul edilen temel hak ve özgürlük belgelerinde insan haklarının temeli
olarak kabul edilmesi bakımından evrensel bakımdan kabul görmüş
bir kavram niteliğini kazanmış olduğu söylenebilecektir.
III. KORUMA TEDBİRLERİ
Koruma tedbirleri teriminin kullanımında doktrinde bir birlikte-
lik bulunmadığı; ihtiyati tedbir, emniyet tedbiri, usul tedbirler, zorla-
yıcı önlemler, ceza yargılaması önlemleri gibi çeşitli terimlerin de kul-
lanıldığı söylenebilir. Bu terim kargaşasının sebebi olarak 1412 sayılı
mülga Ceza Muhakemeleri Usulü Kanunu’nun sistemsizliği gösteril-
mektedir.
26
Fakat 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun koruma
tedbirleri terimine açıkça yer vermesi ile bu terim karışıklığı da son
bulmuştur.
Koruma tedbirleri: ceza muhakemesinin yapılmasını ve bunun
sonucunda verilecek kararın yerine getirilmesini ve muhakeme gider-
lerinin karşılanmasını sağlamak amacıyla verilen ve hükümden önce
temel hak ve özgürlüklere müdahale etmeyi gerektiren yasal çareler
olarak tanımlanabilir.
27
Koruma tedbirlerinin amacı, ceza muhakemesinin yürütülmesini
mümkün kılmak ve yargılama sonucunda verilecek hükmün yerine
getirilmesini güvence altına almaktır. Bu çerçevede, delillere ulaşmak
ya da şüpheli veya sanığın muhakeme sırasında veya hükmün infa-
zı amacıyla hazır bulundurulmasını sağlamak amacıyla bu tedbirlere
başvurulabilir.
28
Henüz hüküm verilmeden önce, temel hak ve özgürlüklere mü-
dahaleyi gerektiren koruma tedbirlerinin ortak özellikleri şu şekilde
sıralanabilir:
• Koruma tedbirleri, çoğunlukla tedbire maruz kalan tarafından
bir
zorlama
olarak algılanır. Bu tedbirlerin zorlayıcı niteliklerinden
dolayı uygulanmaları için ilgilisinin rızasına ihtiyaç duyulmaz.
29
26
Cumhur Şahin, Ceza Muhakemesi Hukuku I, Seçkin Yayınları, Ankara, 2007,s.
197.
27
Veli Özer Özbek, Mehmet Nihat Kanbur, Koray Doğan, , Pınar Bacaksız, İlker
Tepe, Ceza Muhakemesi Hukuku, Seçkin Yayınları, Ankara, 2013, s. 266-267.
28
Şahin, s. 197.
29
Nuri Düzgün, Şerafettin Elmacı, Koruma Tedbirleri Nedeniyle Tazminat Davala-