TBB Dergisi 120.Sayı

Protokol Sıradüzeni ve Ötelenen Yargıçlık

182

te BK’den sonra bulunabilecekleri görüşü Yargıtay dâhil diğer bütün

temsiciler tarafından benimsenmiş ve kabul görmüştür. Ancak ge-

nelkurmay başkanlığınca askeri jiyerarşi bakımından tuğgeneral olan

Askeri Yargıtay başkanı ve tümgeneral rütbesindeki Yüksek Askeri

İdare Mahkemesi başkanının kuvvet komutanlarının önüne geçmeleri

düşünülemeyeceğinden bunların askeri erkân meyanında rütbeleri-

ne uygun sıralarda yer almaları talep edilmiş olduğundan bu husus

da göznünde turularak yapılan yeni sıralamada Yargıtay ve Danıştay

başkanlarına, AYM başkanı ve genelkurmay başkanı ile birlikte baş-

bakan ve ana muhalefet başkanından sonra 6’ncı sırada yer verilmiş

bulunmaktadır.”

Çağlayangil’in açıklamasına göre AYM’ye diğer yargı organları

karşısında öncelik verilmesini gerektiren husus, yasama organınca ka-

bul edilen kanunların Anayasa’ya uygunluğunu denetlemektir. Millet

adına yetki kullanarak vatandaşın açtığı davaların temyiz merci olarak

görev yapan Yargıtay ve Danıştay’ın başkanları, kurumlarının yaptık-

ları işin önem derecesi nedeniyle AYM başkanından sonra gelmektedir.

AYM’nin önceliği, denetlediği işin yasama organı faaliyeti olmasından

kaynaklanmaktadır. Çağlayangil’in bir diğer yaklaşımı, anayasada erk-

lerin düzenleniş sırasına göre protokol sıralamasının belirlendiğidir.

Anayasa’yı hazırlayan yasama organının, protokol sıralamasının da

buna paralel oluşturulacağı gerçeği karşısında yargı erkini, yasama ve

yürütme erkinden önce anayasaya yazması beklenemez.

1960-1980 yılları arasında (Cumhurbaşkanı sıralama dışı bırakıla-

rak) uygulanan devlet protokolü sıradüzeninde AYM başkanı 5’inci,

Genelkurmay başkanı 6’ncı, Yargıtay başkanı 7’nci sırada iken 12 Eylül

1980 darbesinden sonra Genelkurmay başkanı 4’üncü sıraya yükseltil-

miş, AYM başkanı 7’nci, Yargıtay başkanı 8’inci sıraya indirilmiştir.

Yeri gelmişken belirtelim; protokol sıralamasında genelkurmay

başkanı Arjantin ve Brezilya’da 11’inci,

Hindistan’da 12’nci, Fransa’da

cs__160290100180.pdf (23 Şubat 2015).

12 Eylül 1980 darbesinden sonraki dönemde Cumhurbaşkanlığı Konsey üyelerinin

Cumhurbaşkanından, eski cumhurbaşkanlarının da ana muhalefet partisi

başkanından sonra gelmek üzere protokol sıradüzenine dâhil edilmeleri, yüksek

mahkeme başkanlarının ikişer sıra gerilemesine yol açmıştır.

Arjantin ve Brezilya gibi vesayetçi demokrasi örneklerini teşkil eden ülkelerde ise