181 / 617
Protokol Sıradüzeni ve Ötelenen Yargıçlık
180
nan yargıçların, o yüce varlık adına direnmesi
” olarak nitelendirmiştir.
32
Yargıtay Başkanlığı, Anayasa’daki düzenleme sırasına uygun şekilde
Yargıtay ve Danıştay başkanlarına, protokolde AYM başkanının ya-
nında yer verilmesini talep etmiş, talep kabul görmediği için Adalet
Bakanlığı’na hitaben yazılan 18.09.1962 tarih ve 3260 sayılı yazı ile ta-
lep kabul edilmedikçe törenlere iştirak edilmeyeceği bildirilmiştir.
33
Yenilenen protokol sıralaması yıllar sonra Yargıtay’da ve Danıştay’da
benzer tepkilerin dile getirilmesine neden olmuştur.
34
Esasen yargının protokoldeki yerine ilişkin tartışmalar ve yargı
mensuplarının kendilerine ayrılan sıraya itirazları yeni değildir. 1976
yılında Dışişleri Bakanı İhsan Sabri Çağlayangil,
35
Ankara Senatörü
Dr. Ergün Ertem tarafından kendisine yöneltilen “
Anayasamızda yük-
sek mahkemeler Yargıtay, Danıştay ve Askeri Yargıtay olarak belirlenmiş ve
145’inci maddesinde AYM’den söz edilmiştir. Görev yetkileri Anayasamızda
belirlenen yüksek yargı organlarının birinin diğerine üstünlüğü hiçbir zaman
söz konusu edilemeyeceğine göre AYM başkanına başbakanın yanında yer ve-
rildiği halde Yargıtay başkanının Ankara valisinden sonra 17’nci sırada gös-
terilmesi Anayasamız ve hukuk devleti anlayışı içinde nasıl izah edilebilir?
”
sorusuna
36
aşağıdaki şekilde yanıt vermiştir:
“… Yabancı ülkelerde de araştırma yapılmıştır. Dış temsilcilikleri-
miz vasıtasıyla 57 ülkedeki uygulama hakkında sağlanan bilgilerden
aşağıdaki sonuçlara ulaşılmaktadır.
a) AYM’nin mahiyeti değişik ülkelerde tanınmakta ve bu bakım-
dan AYM başkanına diğer yüksek yargı organları başkanlarına naza-
ran öncelik tanınmaktadır. Bu yer, genellikle, ülkemizde olduğu gibi
başbakandan sonra BK üyelerinden öncedir.
32
Cevdet Menteş, “1977-1978 Adalet Yılı Açılış Konuşması”, Yargıtay Birinci
Başkanlarının Adalet Yılı Açış Konuşmaları 1943-1993, Ali Rıza Geniş (drl.),
Yargıtay Yayınları No: 25, Ankara, 1993, ss, 357-367, s. 364.
33
Gürsel Mol, Türk Hukuk Tarihi Sürecinde Yargıtay, Yargıtay Yayınları No: 28,
Ankara, 2004, s. 291.
34
“Yargı Askerin Yerine Göz Koydu”
http://www.haberturk.com/gundem/haber/749783-yargi-askerlerin-yerine-goz-koydu (09 Mart 2015).
35
Çağlayangil, İsmet İnönü’nün protokolü kendisine şöyle tarif ettiğini anlatır;
“Büyüğünün önüne geçme, ayarınla yan yana yürü, küçüğünün ardına düşme”
(Gürel, s. 12).
36
http://www.tbmm.gov.tr/tutanaklar/TUTANAK/CS__/t16/c029/b010/cs__160290100178.pdf (23 Şubat 2015)